تعریف کامل از کشاورزی ارگانیک

هدف کشاورزی ارگانیک ضمن حفاظت از حاصلخیزی خاک، افزایش تولید محصول با کمترین تکیه بر استفاده از مواد شیمیایی است. استفاده از کودهای شیمیایی به اندازه زیاد و به کارگیری بی رویه آفت کشهای شیمیایی باعث آلودگی آب، هوا و خاک می شود و طی این فرآیند، آفتهای موجود نسبت به سموم شیمیایی، مقاوم شده و انتهای جدیدی نیز ظاهر می شوند. سلامت خاک نیز در این روند، تحت تاثیر قرار می گیرد و مقدار قابل جذب بعضی ریز مغذی ها مانند روی، مس و آهن در خاک، پس از مدتی کاهش می یابد.

بر اثر این عوامل، تولید کشاورزان هر ساله کمتر می شود. چگونه ممکن است که بتوانیم بدون آلوده کردن آب، خاک و هوا، همیشه عملکرد بالایی از محصولات کشاورزی به دست آوریم؟ پاسخ این سؤال احتمالا در کشاورزی ارگانیک نهفته است. 

انواع کشاورزی 

١- کشاورزی متعارف 

اعمال روشهای کشاورزی سنتی، همچون استفاده از آفت کشها و کودهای صنعتی است. این واژه معمولا در تضاد با سیستم های «کشاورزی ارگانیک» و «کشاورزی پایدار» به کار می رود. کشتهایی که ارگانیک نیستند، «متعارف» نامیده میشوند. 

۲- کشاورزی پایدار

الف) روشی از رشد گیاهان و پروراندن حیوانات اهلی (دام و طیور) بر پایه کودهای آلی، حفاظت از خاک و آب، کنترل بیولوژیکی (زیستی) آفات و به حداقل رساندن استفاده از انرژی حاصل از سوخت های فسیلی تجدیدناپذیر است. 

ب) نوعی کشاورزی است که در آن جنبه های مختلف زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، بر اساس به کارگیری حداقل نهادههای خارجی (غير از کودهای آلی) رعایت می شود. 

٣- کشاورزی آبی 

این واژه توسط انجمن ایتالیایی مدیریت زراعی و حفاظتی زمین ابداع شده است. «آبی»، مربوط به آب و فواید زیست محیطی کشاورزی حفاظتی است. اصول این نوع کشاورزی عبارتند از نگهداری پوشش خاک با بقایای گیاهی، کاهش خاکورزی (شخم زدن)، محدود کردن رفت و آمد و به دلیل ممانعت از آثار سوء به جا مانده در مزرعه و استفاده از تناوب و  گیاهان پوششی.

۴- کشاورزی حفاظتی 

هدف از کشاورزی حفاظتی، نگهداری و بهبود عملکرد گیاهان زراعی و مقابله با خشکی و دیگر خطرات است؛ به طوری که همزمان از واکنشهای زیستی خاک حفاظت کرده و آنها را تحریک می کند. دو مشخصه اصلی کشاورزی حفاظتی عبارتند از عدم استفاده از شخم و نگهداری یک لایه پوششی (مواد گیاهی زنده و غیر زنده) روی سطح خاک.

۵- کشاورزی طبیعی 

الف) روش «ماسانوبو فوکواکا» (میکروبیولوژیست ژاپنی) است که در آن، ریشه گیاهان زراعی کشت شده در خاک، به جای استفاده از ماشین – آلات در خاک باقی می ماند. در این روش، کاشت گیاهان لگوم و استفاده از مالچ به جای استفاده از کود توصیه می شود. کارهایی که فوکواکا از انجام آنها پرهیز می کند، عبارتند از خاک ورزی، وجین علفهای هرز و استفاده از آفت کش ها؛ به عبارت دیگر، «هیچ کاری انجام ندادن» برای  «کشاورزی طبیعی». عملکرد برنج تولیدی توسط فوکواکا حیرت انگیز است. این نوع کشاورزی، نوعی کشاورزی ارگانیک است که برای اولین بار در سال ۱۹۴۰ میلادی توسط وی انجام شد. 

ب) کشاورزی طبیعی، یک نظام مدیریت زراعی است که در آن از قابلیت ها و توانایی های طبیعت برای نیل به حداکثر عملکرد، بهره گیری میشود. در این نظام، نهاده های طبیعی توسط کشاورز و با استفاده از ضایعات و پسماندهای داخل همان مزرعه تولید می شوند و از بازار خریداری نمی گردند. 

۶- کشاورزی بیودینامیک 

یکی از قدیمی ترین روشهای جامع کشاورزی (نوعی کشاورزی ارگانیک) است که در برخی مناطق جهان به صورت کاربردی اجرا میشود. هدف این نوع کشاورزی، به دست آوردن مواد غذایی با کیفیت به همراه حفظ سلامت کره زمین است. در این نوع کشاورزی، آفت کش ها، علف کشها و کودهای شیمیایی استفاده نمی شوند.

کشاورزی بیودینامیک معتقد است که مواد غذایی، صرف ترکیبات شیمیایی نیستند و به نیروهای دریافتی از خورشید، ماه و ستارگان که نه تنها از نظر فیزیکی نیازهای بدن ما را تأمین می کنند، بلکه به تغذیه احساس و روح ما نیز می پردازند، نیاز دارند. همچنین در این روش به تعادل و گسترش همه جانبه روابط خاک، گیاهان و جانوران به عنوان یک سیستم خودمغذی و بدون نهاده خارجی (تا جایی که ممکن است کمبود مواد غذایی را به علت خارج شدن از سیستم، جبران کند) اهمیت داده می شود.

۷- کشاورزی دقیق 

الف) خط مشی کل نگر و سازگار با محیط زیست که کشاورزان با آن می توانند نهاده های مورد استفاده (مانند بذور، کودها و آفت کش ها و روش کشت (کاشت، داشت و برداشت) را برای تطبیق با خاکهای مختلف و وضعیت گیاه زراعی در سراسر مزرعه تغییر دهند.

کشاورزان در این نوع کشاورزی از فن آوری GPS شامل ماهواره ها و گیرنده های روی زمین و ابزار مدیریت اطلاعات فشرده برای دستیابی به تنوع خصوصیات منابع در مزارع استفاده می کنند. برای دستیابی به موفقیت در این نوع کشاورزی، بایستی حداقل به سه عامل مهم اطلاعات، فن آوری و مدیریت اشاره کرد. 

ب) استفاده از فن آوری پیشرفته مانند کامپیوتر، سنجش از راه دور، سیستم تعیین موقعیت جهاني (GPS) و غیره برای رسیدن به مصرف بهینه نهاده های تولیدی مانند کود و بذور است. نهاده ها به صورت دقیق و بر پایه جزئیات و اطلاعات خاص مزرعه، در زمان و مکان لازم استفاده میشوند. 

۸- کشاورزی ارگانیک

الف) به نوعی کشاورزی اطلاق می شود که تغذیه گیاهی در آن به کمک موجودات ریز تجزیه کننده انجام میشود و نهاده های شیمیایی مصنوعی و معدنی در آن به کار برده نمی شوند. 

ب) کشاورزی ارگانیک، یک نظام جامع مدیریت تولید است که باعث ترفيع و بهبود سلامت اکوسیستم های زراعی، از جمله تنوع زیستی، چرخه – های زیستی و فعالیتهای زیستی خاک می شود. نظامهای تولیدی ارگانیک بر پایه استانداردهای ویژه و دقیق تولیدی با هدف رسیدن به اکوسیستم – های زراعی مطلوب و پایدار از نظر اجتماعی، اکولوژیکی و اقتصادی قرار دارند. واژه هایی همچون «زیستی» و «اکولوژیکی» نیز برای تلاش در توصیف واضح تر نظام ارگانیک استفاده میشوند.

جنبه های تکنیکی زراعت در کشاورزی ارگانیک 

• مدیریت خاک
• مدیریت تغذیه گیاهی
• مدیریت تناوب زراعی
• مدیریت علف های هرز
• مدیریت کنترل آفات و بیماریها

کشاورزی ارگانیک، راه نجات بشر

امروزه رویکرد جهانی به سمت کشاورزی ارگانیک است. کشاورزی ارگانیک، نوعی کشاورزی است که در تولید و فرآوری محصولات آن، از کودهای شیمیایی، سموم، هورمون ها و دگرگونی ها و دستکاری های ژنتیکی استفاده نمی شود و همه مراحل تقویت زمین، کاشت و برداشت با استفاده از نهاده های طبیعی همچون کود کپوست ها، حشرات سودمند، میکروارگانیسم های سودمند EM می باشد.

تاثیر نامطلوب و اثرات باقیمانده مصرف انواع کودهای شیمیایی، سموم، هورمون ها … در تولیدات غذایی در کشورهای صنعتی پیشرفته موجب شده است کشاورزی در جهتی کاملا متضاد با روش مدرن تحول یابد و آن جلوگیری از مصرف هرگونه مواد شیمیایی یا نهاده مصنوع انسان در تولیدات و پخش محصولات زراعی و باغی است.

این کشاورزی به کشاورزی ارگانیک موسوم است و در کشورهای مختلف به نام های گوناگون چون کشاورزی زیستی، کشاورزی بیولوژیکی، کشاورزی پایدار نامیده می شود.

کشاورزی ارگانیک، سیستم مدیریتی جامعی است که کمیت و کیفیت محصولات از تولید تا فرآوری و انتقال به مصرف کننده، سلامت خاک، گیاه، انسان، میکروارگانیسم ها، محیط سیاره زمین به عنوان یک موجود زنده واحد، اصول اکولوژیکی، محیط زیست، اصول عدالت و روابط اجتماعی، احترام به مخلوقات و اصول پایداری زیستی در آن مد نظر است.

در واقع کشاورزی ارگانیک مدیریت تولید مناسب است که باعث تقویت و توسعه سلامت اکوسیستم های زیستی، چرخه های زیستی و فعالیت بیولوژیکی خاک می شود.

در این نوع کشاورزی تاکید بر این است که از نهاده های داخل مزرعه استفاده شود و از نهاده های بیرونی استفاده ای نشود.

این کار باعث استفاده از روش های کشاورزی زیستی، مکانیکی و بدون استفاده از نهاده های خارجی سنتز شده صورت می گیرد.

اثرات مضر کشاورزی متداول بر سلامتی انسان

بروز نقص های مادرزادی، تولد نوزادان با وزن کم، سقط جنین، بلوغ زودرس و یا دیررس، کاهش باروری و یا ناباروری، تغییر در سرعت متابولیسم، اختلال در سیستم غدد داخلی، ضعف عضلانی، کاهش حافظه، آسیب به سیستم عصبی و مغز، کاهش کارایی سیستم ایمنی بدن و سرطان زایی نمونه هایی از ناهنجاری های ناشی ازکشاورزی رایج می باشند.

یافته ها حاکی از آنست که ۶۰ درصد سموم دفع آفات، ۹۰ درصد قارچ کش ها و ۳۰ درصد حشره کش ها سرطان زا می باشند.

مرکز سم شناسی دانشگاه لندن در بریتانیا گزارش می دهد بسیاری از آفت کش های کشاورزی از جمله آنهایی که پسماندهایی بر خواربار به جا می گذارند، سبب مسدود شدن تستسترون و سایر هورمون هایی می شوند که برای دستگاه تولید مثل سالم در مردان ضروری تلقی می شوند و بلافاصله خواستار آزمایش نظام مند آفت کش های مصرفی فعلی شدند.

مواد شیمیایی مورد استفاده در آفت کش های پایدار در سال های اخیر به دلیل اثرات زیان بار مرتبط با آفت کش های موسوم به نوع ارگانو فسفر تغییر کرده اند.

دانشمندان دانشگاه کلمبیا در نیویورک، نوع جدیدتری از آفت کش ها موسوم به پایرتروئیدها را ارزیابی کردند که اثرات بلند مدت آن نامشخص بودند.

آنها بخصوص اثر تماس با پرمترین به عنوان حشره کشی که به صورت متداول به فروش می رسد و همچنین PBO را بررسی کردند که ماده افزودنی به این ترکیبات است.

محققان نمونه های هوا در محیط زندگی ۷۲۵ زن بارداری را تجزیه نمودند وسپس رشد مغز کودکان انان را وسپس رشد مغز کودکان انان را طی سه سال پس از ان دنبال کردند.

این کودکان که مادرانشان در معرض بیش از ۴,۳ نانوگرم PBO قرار گرفته بودند ،در سه سالگی در آزمون های رشد ذهنی، ۳,۹ کمتر امتیاز کسب کردند.

دانشمند ارشد، دکتر مورگان هورتون اظهار داشت که این بازی چون امتیازهای شاخص رشد ذهنی، آمادگی ورود به مدرسه را بهترپیش بینی می کنند.

دکتر هورتون و متخصصان دیگر پیشنهاد کردند که خانواده ها از مصرف اسپری های حشره کش شیمیایی پرهیز کنند و به جای آن به دنبال استفاده از اقدامات مهار طبیعی مانند بستن ترک های دیوارها و پاک نگاه داشتن محیط منزل باشند.

کودهای شیمیایی به هوا و آب وارد می شوند که آسیب های زیادی را از سرطان در میان انسان ها تا ایجاد مناطق مرده مناطق کم اکسیژن یا فاقد اکسیژن در اقیانوس ها سبب می شود.

تاکنون بیش از ۴۰۰ ناحیه مرده اقیانوسی در سراسر دنیا به وجود آمده است و این مناطق اقیانوسی در حقیقت فاقد حیات هستند، یعنی حیات در آنها در عرض چند دهه اخیر از بین رفته است و قطعا انسان ها مسئول آن هستند.

فواید کشاورزی ارگانیک

در کشاورزی ارگانیک آب توسط مواد شیمیایی آلاینده مانند کودهای مصنوعی، آلوده نمی گردد. تعادل اکوسیستم و حاصلخیزی خاک حفظ شده و فرسایش خاک نیز تا ۵۰ درصد کاهش می یابد.

در کشاورزی ارگانیک از روش هایی چون کمترین میزان شخم زدن، کودهای بیولوژیکی، تناوب کشت مناسب، پوشش گیاهی و غیره استفاده می شود.

با این روش خاک به عنوان یک اکوسیستم کامل و سالم به راحتی می تواند خود را احیا نموده و به رشد محصولات کمک کند.

تنوع زیستی در زمین های زراعی ارگانیک به علت عدم استفاده از سموم آفت کش و علف کش، ۵۷ درصد بیشتر است.

کشاورزان در معرض سموم و آلاینده های کمتری قرار می گیرند. تحقیقات ۷۶ محقق کشورهای مختلف نشان داده که کشاورزی ارگانیک باعث بهبود چرخه غذایی از باکتری ها تا پستانداران می گردد.

زیرا کشاورزی ارگانیک با حیات وحش به صورت دوستانه برخورد می کند و از مواد شیمیایی و سموم استفاده نمی کند.

در این نوع کشاورزی با استفاده از عملکردهای اکولوژیکی طبیعی می توان تولید را افزایش داده و خاک و محصولات را در برابر آفات و بیماری ها مقاوم نمود.

با استفاده از روش های متعدد حفظ رطوبت خاک، در کشاورزی ارگانیک از آب کمتری استفاده می شود.

با بهبود جانوران مفید خاک و تخمیر مواد آلی، بافت خاک بهبود یافته، باروری خاک افزایش می یابد و میزان مواد مغذی بیشتری به خاک داده می شود.

به همین دلیل فرسایش خاک کم شده و تنوع زیستی خاک افزایش می یابد. از آلودگی های ناشی به هنگام تولید کودهای شیمیایی از مواد نفتی جلوگیری می شود.

به طور کلی می توان گفت که کشاورزی ارگانیک با اکولوژی هماهنگ است و باعث تثبیت بافت خاک، حفظ چرخه آب، چرخه کربن، چرخه مواد غذایی و آلودگی کمتر زمین می شود.

فواید مصرف مواد غذایی ارگانیک

– مواد غذایی ارگانیک ارزش غذایی بالاتری دارند، میزان ویتامین C، کلسیم، منیزیم، آهن و فسفر در آنها بیشتر است.

– مواد غذایی ارگانیک حاوی آنتی اکسیدان بیشتری می باشند. در مواد غذایی ارگانیک آنتی اکسیدان فنلی بیشتر یافت می گردد ۵۰ درصد بیشتر از محصولات غیر ارگانیک، زیرا آفت کش های مصنوعی تولید این مواد را در گیاهان کاهش داده اما کودهای حیوانی و آلی بکار رفته در کشاورزی ارگانیک تولید آنها را افزایش می دهد.

-محصولات ارگانیک کمتر سمی هستند، سالم تر بوده و کمتر به بقاياهای آفت کش آلى آلوده هستند. همچنین این محصولات فاقد افزودنی های غذایی هستند.

– خوشمزه و خوش طعم تر هستند. یکی از دلایل آن این است ارگانیک پس از برداشت در مدت زمان کمتری به دست مصرف کننده رسیده و تازه تر هستند، همچنین در محصولات تهیه شده به روش سنتی، با فرآوری ها و دستکاری هایی که بر روی آنها صورت می گیرد تنها به ظاهر، رنگ، بالا بردن ماندگاری، افزایش تولید و مقاوم کردن آنها در برابر صدمات ناشی از حمل و انبارداری و نه به کیفیت و ارزش تغذیه ای آنها توجه می شود.

-تولید کنندگان محصولات ارگانیک از استاندارد ها و دستورالعمل های بسیار سخت گیرانه ای تبعیت می کنند تا احتمال آلوده شدن اینگونه محصولات به هر گونه مواد شیمایی و سمی منتفی باشد.

محققان آمریکایی می گویند میوه ها و سبزیجات ارگانیک در مقایسه با انواعی که به روش های رایج پرورش می یابند برای سلامت قلب بهترند.

علت این تفاوت به نیتروژن موجود در خاک مربوط می شود. نیتروژن غیر آلی موجود در کودهای رایج به راحتی در دسترس گیاه قرار می گیرند و بنابراین کوددهی زیاد احتمالا باعث کاهش سطوح فلاونوئیدها می شود.

نجات کره زمین

کشاورزی ارگانیک به عنوان راهی برای نجات کره زمین معرفی شده است.

با زراعت ارگانیک و عدم استفاده از کود شیمیایی، به چرخه های زیستی احترام گذاشته می شود و بنابراین تعادل زیست محیطی را بهم نمی خورد بلکه به متعادل شدن آن کمک می کند.

همچنین محصول بیشتر و با کیفیت بالاتری تولید می شود. محصولاتی که مغذی تر هستند و هیچ سم و آفت کشی در خودشان ندارند و طعم و شکلی واقعی دارند.

تحقیقات نشان داده که کشاورزی ارگانیک مقدار قابل توجهی از دی اکسید کربن جو زمین را جذب می کند و این باعث کاهش گازهای گلخانه ای و کاهش گرمایش جهانی می شود.

بسیاری از فعالیت های انجام شده در کشاورزی ارگانیک مانند حداقل شخم، استفاده از گیاهان تثبیت کننده نیتروژن، بازگرداندن ضایعات کشاورزی به خاک و استفاده از پوشش گیاهی موجب افزایش بازگشت کربن به خاک گشته و حفظ و ذخیره سازی کربن را باعث می گردد.

اگر در ۱,۴ میلیارد هکتار از زمین های قابل کشت سیاره، زراعت ارگانیک شود، تقریبا ٪۴۰ آلودگی های دی اکسید کربن را می توان جذب کرد.

یک تحقیق در آلمان آشکار نمود که رژیم غذایی کاملا گیاهی ارگانیک می تواند مقدار آلاینده های گازهای گلخانه ای را تا ۹۴٪ کاهش دهد.

بدین صورت کشاورزی ارگانیک می تواند برای بسیاری از مشکلات اقلیمی و تغییرات آب و هوایی راه حل مناسبی باشد.

محصولات ارگانیک لغت ارگانیک به شیوه یا عملکرد کشاورزان هنگام پرورش، تولید و حتی فراوری محصولاتی از جمله میوه ها، سبزیجات، صیفی جات و حبوبات اشاره می کند.

در عین حال لبنیات و حتی گوشت نیز که در رده محصولات دامی جای دارد، از این طبقه بندی خارج نیست.

هدف کشاورزان و دامپرورانی که در این زمینه فعالیت می کنند، به طور مشخص حفاظت از خاک و آب به عنوان دو عنصر اصلی تولید محصول و در عین حال کاهش آلودگی ها است.

در واقع کشاورزان و دامپرورانی که محصولات خود را به شیوه ارگانیک پرورش می دهند، به هیچ وجه از روشهای قراردادی و معمول برای کوددهی، کنترل آفات و حتی شیوه های رایج مقابله با انواع بیماریهای دامی استفاده نمی کنند.

یک کشاورز ارگانیک به جای استفاده از علف کش های شیمیایی، از روش های به نسبت سخت اما دوستدار محیط زیست، نظیر کشت دوره ای، پخش مالچ مواد آلی حاصل از تجزیه کاه و برگهای مرده یا کودهای حیوانی برای کنترل آفات بهره می گیرد.

گاهی باغبان های حرفه ای ازصفحات پلاستیکی سیاه رنگی که به مالچ مشهور است، استفاده می کنند، اما مالچ طبیعی باید از جنس مواد آلی باشد تا همزمان رشد علفها را کاهش و تکثیر کرم ها را افزایش دهد و در عین حال مانع تبخیر آب از سطح خاک نیز شود.

کشاورزان عادی برای بالا بردن میزان رشد گیاهان از کودهای شیمیایی استفاده می کنند اما کشاورزان ارگانیک، از کودهای طبیعی نظیر کودهای حیوانی و کمپوست مخلوط کود گیاهی و خاک نه تنها برای رشد گیاه بلکه حتی برای تغذیه خاک کمک می گیرند.

کشاورزان عادی برای کاهش آفات و بیماریها، حشره کش های سنتزی و مصنوعی را روی محصولات خود اسپری می کنند، اما کشاورزان ارگانیک آفت کشهای خود را از منابع طبیعی می گیرند.

آنها برای این منظور بیشتر از مزایای حشرات و پرندگان در کنترل زادآوری دیگر حشرات یا حتی به عنوان تله استفاده می کنند.

از طرف دیگر، کشاورزان عادی برای کنترل علف های هرز، بیشتر به علف کشهای شیمیایی و مصنوعی وابسته هستند اما راهکار کشاورزان ارگانیک بر استفاده از عناصر طبیعی نظیر گیاهان رقیب بومی، برداشت علف با دست و استفاده از مالچ تاکید دارد.

هدف کشاورزی ارگانیک حفظ حاصلخیزی خاک با استفاده از خاکورزی مناسب و تشویق به انتخاب خاکورزی حفاظتی برای بهبود خاک می باشد.

شخم و مدیریت بقایای گیاهی با تغییر در شرایط زندگی در جمعیت میکروارگانیسم های خاک اثر می گذارد.

یکی از فاکتورهای موثر در تعداد موجودات زنده در خاک روش مناسب خاکورزی است. شیوه های خاکورزی محتوای رطوبتی، هوادهی و دمای خاک را تغییر می دهد.این شرایط در محیط زندگی و عرضه مواد غذایی گروه های مختلف موجودات زنده را تحت تأثیر قرار می دهد.

وجود بقایای گیاهی بر سطح خاک و کاهش دست خوردگی خاک در روش خاکورزی مهم ترین عوامل افزایش دهنده جمعیت موجودات زنده خاک بود.

درسیستم خاکورزی حفاظتی جمعیت کرم خاکی ۲ تا ۹ برابر بیشتر از سیستم خاکورزی مرسوم می باشد.

کرم خاکی با انجام تغییر و تبدیلات فیزیکی و مکانیکی مفید بر روی خاک و همچنین با افزودن بيوهوموس حاصل از فعالیت های حیاتی کرم های خاکی در زمین های زراعی حاصلخیزی خاک ها را چندین برابر نموده و اصلاح آن را در کوتاه ترین زمان ممکن میسر می سازند.

در خاکورزی حفاظتی به دلیل وجود کرم خاکی بیشتر و تونل هایی که در خاک ایجاد می کند نسبت به خاکورزی مرسوم در یک دوره طولانی دارای تخلخل بیشتری می باشد؛ بنابراین حاصلخیزی خاک نسبت به روش های مرسوم بیشتر است.

هارمونی کشاورزی ارگانیک و بیوتکنولوژی

امنیت غذایی یک از موضوعات بحث برانگیز است. از یک طرف تخمین های کلی در سال ۲۰۱۰ نشان می دهد که صدها میلیون از افراد با سوء تغذیه مواجه اند، و برای رسیدن به امنیت غذایی در ۲۰۵۰ نیاز به ٪ ۵۰ غذای بیشتر از حال حاضر داریم.

از طرف دیگر زباله های انبوه، دریافت قابل توجه کالری و گوشت در رژیم غذایی وجود دارد. شاید اگر ما غذا را با دقت بیشتر بخوریم و گوشت کمتری مصرف کنیم، تولیدات غذایی فعلی کفایت کند؟

امنیت غذایی یکی از بزرگترین چالش هایی است که جهان با آن مواجه است. انتظار می رود که نیاز جهانی برای برنج در سال ۲۰۲۵ به چیزی حدود ۸۰۰ میلیون تن در سال برسد، میزان تولید جهانی برنج در سال ۲۰۰۳ ، ۵۸۵ میلیون تن بود.

این امر دلالت بر نیاز به افزایش میانگین محصول حال حاضر از ۵ تن در هر هکتار به ۵/۸ تن هر هکتار دارد. زمین یک منبع در حال کوچک شدن است، بنابراین ما باید غذای بیشتر و بیشتری در زمین های کمتر و کمتر تولید کنیم. می توانیم محصولات غذایی ارگانیک را با سیستم طبیعی تولید کنیم.

اما آیا شما می توانید تصور کنید که چه طور کشاورزی ارگانیک می تواند، انبوهی از محصولات ارگانیک را با سیستم طبیعی تولید کند؟ سیستم طبیعی قادر به تولید انبوه با این حجم نیست، یا دست کم نیازمند صرف هزینه بسیار برای تولید است که منجر به افزایش قیمت محصولات ارگانیک خواهد شد.

با توجه به این امر، باید از راه حل های دیگر استفاده کنیم. آنچه که ما نیاز داریم یک انقلاب همیشه سبز، اما با توسعه پایدار محیط زیست با استفاده از تکنیک های مانند کشاورزی و باغداری ارگانیک است. ما می توانیم فناوری زیستی را برای بهبود و بهینه سازی کشاورزی سیستم طبیعی در کشاورزی ارگانیک به کار ببندیم.

با استفاده از بیوتکنولوژی، مدیریت کشاورزی سهل تر از وابستگی مطلق به سیستم های طبیعی است. به این ترتیب تولید انبوه به طور موثر با سیستم و نتیجه مشابه و با هزینه کمتر صورت خواهد گرفت.

با توجه به تغییرات آب و هوایی و افزایش سطح دریا در اثر گرم شدن کره زمین، زیست فناوری می تواند نقش مهمی در تضمین حفظ تنوع زیستی و ساخت محصولاتی که نسبت به تنش های خارجی مقاوم تراند ایفا می کند.

مزیت عمده زیست فناوری و تنوع زیستی این است که ژن ها را با کیفیت های مختلف (از قبل مقاومت به شوری و یا خشکی) قابل دسترسی می سازد. این مسئله با تغییرات آب و هوایی زمین بیشتر اهمیت می یابد.

ما نمی دانیم که در زمیند سیل های بیستر، در آیندد چه رنی نیاز خواهد بود، بنابراین نیاز به حفظ ورایته های مختلف است.

بنیاد تحقیقات سومیناتان در هند یک واریته برنج مقاوم به آب دریا با استخراج ژن از گیاه شاه پسند ابی و انتقال آن به گیاه برنج پرورش داده اند.

کودهای زیستی با ترکیبات باکتریایی حاصل تحقیقات بیوتکنولوژی است و راه حل خوبی برای سیستم کشاورزی ارگانیک است.

سلولی باکتری توسط پوششی پوشیده شده است تا هنگامی که کشاورز از آن در زراعت استفاده کند. در خاک این سلول باکتری با تقسیم سلولی به سرعت رشد می کند و آنها را به سمت ریشه گیاه حرکت می دهد و سیستمی به نام سیمبیوز بین خاک، ریشه، باکتری ها و قارچ ایجاد می شود.

ده علت برای رفتن به سمت کشاورزی ارگانیک

١- محصولات ارگانیک، استانداردهای بیشتری دارند. گواهینامه محصولات ارگانیک، تضمین عدم استفاده از مواد شیمیایی و سمی در تولید این گونه محصولات است. 

۴- طعم غذاهای ارگانیک بهتر است. گیاهان تولیدشده به روش ارگانیک سالم ترند و می توانند به عنوان غذاهای خوشمزه تر برای تغذیه انسان و حیوانات به کار روند. 

۳- محصولات ارگانیک، خطر بیماری ها را کم می کنند. بسیاری از مراکز حفاظت محیط زیست دریافته اند که مواد شیمیایی موجود در آفت کش ها، آثار سرطان زایی و بیماری زایی دارند. کشاورزی ارگانیک یکی از راه های کاهش مصرف سموم شیمیایی و کم کردن این مواد به منابع آب، زمین و هوا است. 

۴- کشاورزی ارگانیک به منابع آبی احترام می گذارد. برای حذف مواد شیمیایی آلوده کننده و دفع نیتروژن در آب باید به منابع آبی و خاکی احترام گذاشت و آنها را درست مصرف کرد. در کشاورزی ارگانیک این موارد به درستی رعایت می شود. 

۵- کشاورزی ارگانیک باعث ایجاد خاک سالم می شود. خاک یکی از منابع اصلی زنجیره غذایی است؛ پس از جمله اصول کشاورزی ارگانیک میتوان به ایجاد خاک سالم اشاره کرد. 

۶- کشاورزی ارگانیک، الگوبرداری از طبیعت است. کشاورزی ارگانیک برای اکوسیستم متعادل، ارزش قائل است. طبیعت زنده نیز شامل تناوب کشت در محصولات علوفه ای و استفاده از گیاهان پوششی و سایر مناطق طبیعی می شود. 

۷- تولیدکنندگان محصولات ارگانیک، هدایت کننده تحقیقات تازہ اند. تولید کنندگان محصولات ارگانیک، پیشرو تحقيق عدم استفاده از آفت کشها و آثار مضر بر محیط زیست هستند.

۸- تولیدکنندگان ارگانیک در جهت تنوع زیستی تلاش می کنند. 

از دست دادن تعداد زیادی از گونه ها (تنوع زیستی)، یکی از نگرانیهای دانشمندان محیط زیست است. به همین دلیل، بسیاری از کشاورزان ارگانیک در صدد هستند تا گونه های معمولی و بومی را حفظ کنند. 

۹- کشاورزی ارگانیک به حفظ سلامت جوامع روستایی کمک می کند. کشاورزی ارگانیک به دلیل سطوح کم آن، برای جوامع روستایی مفید است و به افزایش درآمد آنها منجر می شود. هدف کشاورزی ارگانیک، ضمن محافظت از حاصلخیزی خاک، افزایش تولید محصول با کمترین تکیه بر استفاده از مواد شیمیایی است. 

۱۰- تنوع غذاهای ارگانیک به هر حال، بعضی غذاهای ارگانیک به عنوان جایگزین قابل استفاده اند و محصولات کشاورزی غیر غذایی (صنعتی) نیز در حال تبدیل شدن به تولید ارگانیک هستند که از جمله می توان به تولید پنبه ارگانیک و در نهایت تولید لباس های ارگانیک اشاره کرد. 

اهداف اصلی کشاورزی ارگانیک یا زیستی

• حفظ و ارتقای حاصلخیزی درازمدت خاک
• حفظ اکوسیستم های طبیعی، پایداری طبیعی سلامت تولید کننده 
• مصرف کننده به حفظ شدن تعادل های اکوسیستمی در چرخه فعالیت های تولیدی کشاورزی
• شرایط کاری خوب برای تولیدکنندگان و خانوار آنان
• طراحی بازار و تجارت مشخص و تضمین عرضه غذا
• تأمین عواید کافی در یک محیط کاری ایمن و سالم
• کاهش هزینه ها و افزایش درآمد در فرآیند بهره برداری و تولید
• تأمین نیازهای محلی
• استفاده بهینه از منابع محلی
• احترام به فرهنگ محلی
• تولید محصولات سالم و عاری از بقایا
• تولید غذای خوش طعم و با کیفیت خوب
• سرمایه گذاری کم
• توان زیست بوم
• حفظ منابع طبیعی
• عدم آلودگی به مواد شیمیایی مصنوعی
• حفظ تنوع زیستی
• عدم تکیه بر نهاده های خارج از اکوسیستم زراعی
• دامپروری حیوان مدار
• بازده خوب و مداوم
• حفظ و بهبود چشم انداز طبیعی و نظام بوم شناختی زراعی
• به حداقل رساندن مصرف انرژی و منابع غیرقابل تجدید 
• تولید مقادیر کافی غذای سالم مغذی و با کیفیت بالا
• تایید دانش بومی و نظام های زراعی سنتی به مشارکت و توسعه پایدار فعالیت ها، از طریق تشکل های محلی و شبکه های توانمند محلی
• تقویت چرخه های زیستی درون مزرعه، به ویژه چرخه مواد غذایی و تامین عرضه ازت با به کارگیری گسترده گیاهان تثبیت کننده به  عنوان ترکیب کلیدی رشد گیاه
• حفظ نباتات زیستی مبتنی بر پیشگیری به جای درمان
• تنوع ارقام محصول و گونه های حیوانات متناسب با شرایط محلی
• منع مصرف ترکیبات تنظیم کننده رشد مصنوعی، اعم از انوع کودهای شیمیایی، هورمون های گیاهی و.. 

محصول ارگانیک 

محصولی است که به صورت ارگانیک، تولید شده با پرورش یافته و با ملاک های مشخص استانداردهای ارگانیک مطابقت دارد. این محصول می تواند مانند چای، حبوبات و ادویه، از انواع کشاورزی باشد. 

صدور گواهی ارگانیک

فرآیندی که با آن، عملیات کشاورزی، خرده فروشان، توزیع کنندگان و عمل آورندگان محصولات غذایی، برای مطابقت کار آنها با استانداردهای ارگانیک، مورد بررسی و بازبینی قرار می گیرد. 

کودزیستی، کود بیولوژیک 

فرآورده هایی حاوی میکروارگانیسم های زنده یا در حال خواب، همچون باکتری، قارچ یا جلبک هستند که به صورت منفرد یا مخلوط، به تثبیت نیتروژن جو یا حل کردن و تحرک مواد مغذی برای افزایش ترشح مواد حمایت کننده رشد، به بهبود رشد گیاه کمک می کنند.

از کشاورزی غیرارگانیک تا کشاورزی ارگانیک

• کشاورزی ارگانیک به روشهای مدیریتی گفته میشود که پراکنش زیستی، چرخه های بیولوژیکی و فعالیت بیولوژیکی خاک را بهبود می بخشد.
• بحث کشاورزی ارگانیک و توسعه کشاورزی پایدار و بوم سازگار جهت مقابله با معضلات ناشی از مصرف بی رویه مواد شیمیایی برای تولید محصول، در سراسر جهان مطرح شده و اهمیت  فزاینده ای یافته است.
• اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در زمینه مصرف محصولات ارگانیک از ضروری ترین قدمهای اولیه در راه دستیابی به بازارهای فروش این محصولات به شمار می روند.
• تولید ارگانیک مستلزم پیروی از یک سری قوانین است که باید برای هر کشور با توجه به قوانین بین المللی مربوطه وضع شود. 
• دریافت گواهی ارگانیک مستلزم رعایت اصول، قوانین و استانداردهای مربوطه طی دوره گذار است که حداقل سه سال به طول می انجامد.
• برای تولید ارگانیک حتی الامکان باید کلیه نهاده های مورد استفاده ارگانیک بوده و یا به روشهای ارگانیک تهیه شده باشند. 

مقایسه کشاورزی ارگانیک با کشاورزی غیر ارگانیک

امروزه نیاز به حفظ عملکرد کشاورزی و وجود نگرانی در رابطه با موضوعاتی مانند فرسایش خاک، تولید مواد غذایی سالم و عاری از بقایای مواد شیمیایی برای حفظ سلامت انسان و دام، حفظ و نگهداری از محیط زیست، آلودگی منابع آبی به پسماندهای شیمیایی به ویژه نیتراتها و افت کشها، اثرات گازهای گلخانه ای،مصرف انرژی بسیار بالا و هزینه های بسیار بالای سیستم کشاورزی رایج، باعث افزایش علاقه به اتخاذ سیاست های مناسب تر و روش های مدیریتی بهتر پاسخ به تغییرات محیطی و دستیابی به کشاورزی پایدار از جمله کشاورزی ارگانیک شده است. 

کشاورزی ارگانیک رویکردی سیستمیک است. با این که بسیاری از جنبه های تولید به روش ارگانیک و غیرارگانیک یکسان است، اما تفاوت هایی نیز وجود دارد. اجزایی از تولید بین این دو سیستم متفاوت است، شامل؛ تولید بذر و نشای ارگانیک، مدیریت آب و خاک و کود، مدیریت آفات، بیماریها و علفهای هرز و در نهایت برداشت و مسائل پس از برداشت محصولات ارگانیک است. 

بر اساس تعریف وزارت کشاورزی آمریکا، «کشاورزی ارگانیک» به سیستم هایی گفته می شود که از کودهای شیمیایی، حشره کش ها و تنظیم کننده های رشد شیمیایی استفاده نمی کنند.

مدیریت در کشاورزی ارگانیک به ایجاد تناوب کشت، استفاده از بقایای گیاهی، کودهای دامی، گیاهان خانواده حبوبات، کود سبز، بقایای ارگانیک، مواد معدنی موجود در سنگها می توانند برخی عناصر مورد نیاز گیاهان و خاک را تأمین نمایند، کنترل علفهای هرز، آفات و بیماریها توسط روشهای مکانیکی، بیولوژیکی و زیست منطقی مربوط میشود. 

تعریف جدید «کشاورزی ارگانیک» توسط کمیته ملی استانداردهای ارگانیک بدین صورت بیان شده است که تولید ارگانیک معمولا به روش های مدیریتی گفته می شود که پراکنش زیستی، چرخه های بیولوژیکی و فعالیت بیولوژیکی خاک را بهبود می بخشد. رویکرد کلی در تولید ارگانیک بر فرآیندهای طبیعی و چگونگی مدیریت انها تأكيد دارد.

بنابراین تغییر سیستم مدیریت تولید منحصر به جایگزین کردن سموم شیمیایی با یک سم ارگانیک با افزودن کود دامی نبوده و تولید ارگانیک به حساب نمی آید. تولید ارگانیک نیاز به زمان دارد و مرحله به مرحله صورت می پذیرد.

برای مثال، در ابتدا باید از خاک ارگانیک با افزودنیهای ارگانیک برای بهبود شرایط خاک استفاده نمود و سپس به کنترل بیولوژیکی آفات، بیماری ها، علفهای هرز و… پرداخت. در نهایت پس از گذشت چند سال، کل سیستم به سیستم تولید ارگانیک مبدل خواهد شد. 

مبانی کلیدی در کشاورزی ارگانیک

کشاورزی ارگانیک، حرکت رو به عقب نیست. در این سامانه، دانش بومی با علم جدید ترکیب میشود و در عین حال با سایر روشهای نوین مدیریت، سازگار است. مزارع ارگانیک همچون دیگر زمینهای زراعی به خوبی آماده شده و نیازمند مدیریت قوی، به ویژه در مورد خاک و آفات است.

کشاورزی ارگانیک بر پایه استفاده از نهاده های ارگانیک طبیعی و درون مزرعه ای چون کود دامی تازه، کمپوست، کود سبز، کنجاله و ضایعات فرآوری مواد غذایی و همچنین کنترل زیستی آفات همراه با کمترین استفاده از مواد معدنی طبیعی برای تقویت نظام زراعی – اقتصادی مزرعه و بهبود فعالیتهای زیستی خاک استوار است.

کشاورزی ارگانیک در کشورهای گوناگون با نامهای مختلف شناخته میشود که ۱۶ نام برای آن از جمله کشاورزی بیولوژیک، کشاورزی پایدار و کشاورزی زاینده ذکر شده است. کشاورزی بیولوژیک نامی است که در اروپا بسیار رایج است، در حالیکه در آمریکا و بریتانیا عبارت کشاورزی ارگانیک را ترجیح میدهند، هرچند که مکتب ارگانیک به عبارت دقیق تر، فلسفه ای است که شامل آموزش، هنر، تغذیه، مذهب و همچنین کشاورزی است.

کشاورزی ارگانیک در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه عمدتا به علت مسائل اقتصادی و کمبود نهاده های شیمیایی به طور گسترده ای استفاده می شود، در حالی که توفیق آن در کشورهای پیشرفته، بیشتر در واکنش به کشاورزی پر نهاده و یا کشاورزی صنعتی بوده است.

با افزایش سطح آگاهی ها، بازار ارگانیک رشد قابل توجهی را تجربه کرد به حدی که برنامه ریزان به منظور جلوگیری از تقلب استانداردهایی را برای تولید، عرضه و برچسب زنی محصولات ارگانیک تدوین و ارائه کرده اند.

بر اساس این استانداردها، در هر کشوری با نظارت دولت نهادی غیر دولتی نظارت بر اجرای استانداردها در واحدهای تولید کننده محصولات ارگانیک را بر عهده میگیرد و البته مسئولیت نظارت کلی بر عهده دولت باقی میماند.

البته نظارت از سوی سازمانهای بین المللی نیز پیش بینی شده است. برچسب گذاری محصولات ارگانیک باید توسط یک سازمان سوم و اثبات این امر صورت بگیرد که محصول، مطابق استانداردهایی که در سراسر جهان توسط صدها سازمان گواهی کننده، کشاورزان مختلف، شرکتهای تجاری، سازمان های غیردولتی و اخيرا دولتی شکل گرفته اند، تولید شده است.

گواهی محصولات ارگانیک، فرایندی پیچیده است، اما تلاش هایی در راستای هماهنگ کردن استانداردهای گوناگون به منظور توسعه بازار محصولات ارگانیک در جریان است. چالش فعلی در این راه، هماهنگ سازی هرچه بیشتر استانداردها ضمن رعایت محدودیتها و ملاحظات منطقه ای و کاهش هزینه های مراحل چندگانه گواهی و اعتباردهی و تنگناهای ورود به بازار این محصولات است.

یکی از تصورات اشتباه در مورد کشاورزی ارگانیک، آن است که این شیوه کشاورزی بی نیاز از کاربرد مواد شیمیایی است. چرا که ساختمان تمام موجودات زنده و غیر زنده از ترکیبات شیمیایی تشکیل شده است.

لذا کاربرد آن دسته از مواد شیمیایی که به صورت طبیعی به دست آمدهاند (مثلا آب که از خود طبیعت است در واقع یک نوع ماده شیمیایی به حساب میآید و یا سنگ فسفات که از معادن طبیعی استخراج میشود) و یا به اصلاح مصنوعی نیستند در کشاورزی ارگانیک بلامانع است.

بررسی های اقتصادی و بازاریابی

محصولات ارگانیک

کشاورزان روش تولید ارگانیک را به دلایل مختلفی بر می گزینند. یکی از جاذبه های تولید ارگانیک قیمت ۳۰-۱۰٪ بالاتر این محصولات نسبت به تولید به روشهای عادی است. نتایج تحقیقات نشان داده است که درخواست و ترجیح مصرف کنندگان به استفاده از محصولات غذایی ارگانیک رو به افزایش است.

از میان کلیه محصولات ارگانیک (اعم از دامی، لبنی، کشاورزی، شیلات و …) سبزیجات و میوه ها پرفروش ترین گروه را تشکیل میدهند. فروش سبزیجات و میوه جات ارگانیک در سال ۲۰۰۰ به بیش از ۲۲۰۰ میلیون دلار رسیده به نحوی که با پرفروش ترین محصول ارگانیک بعدی، یعنی نوشیدنی های ارگانیک غیرلبنی بیش از ۱۲۰۰ میلیون دلار اختلاف داشته است. از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۰ در آمریکا فروش سبزیجات و میوه جات ارگانیک یازده برابر شده است.

در یک بررسی مشخص شده که در سال ۲۰۰۱، ۶۳٪ از کل خریداران، دست کم چند بار محصولات غذایی ارگانیک خریده اند.

پژوهشی در سال ۲۰۰۲ نشان داده است که ۶۸٪ از مصرف کنندگان قیمت بالای محصولات ارگانیک را دلیل اصلی عدم خرید می دانند و در این میان، مصرف کنندگان با سطح در آمد و تحصیلات بالاتر هستند که بیشتر سبزیجات ارگانیک را خریداری می نمایند. چنین آمارهایی اهمیت مصرف سبزی و میوه ارگانیک را نزد مصرف کنندگان مشخص می سازد.

معمولا محصولات ارگانیک را جهت سودآوری بیشتر، جدای از محصولات تولیدی به روش های مرسوم به فروش می رسانند. دلیل آن هم مدیریت و زمان بیشتری است که جهت توسعه این سیستم صرف می شود به همین دلیل باید قیمت بالاتری را هم نسبت به سیستم های رایج تولید برای آن انتظار داشت.

از این رو باید حتما قبل از اقدام به تولید ارگانیک سبزی ها، از نظر مقدار و نوع محصول تولیدی نیز از بازار مصرف آن هم اطلاع کسب نمود. در این راستا طی تحقیقی که در شیراز در مورد بازار مصرف سبزی۔ های ارگانیک انجام شد، نتایج نشان داد که مصرف کنندگان پس از اطلاع از فواید مصرف تولیدات ارگانیک تنها حاضرند حداکثر، ٪۲۵ قیمت بالاتری را نسبت به محصولات غیرارگانیک بپردازند.

نتایج نشان میدهند که اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مصرف محصولات ارگانیک از ضروری ترین قدم های اولیه در این راه به شمار می روند. 

عملکرد

بسیاری از کشاورزان با تجربه زیستی، عملکرد محصولشان برابر یا بالاتر از متوسط عملکرد نظام های کشاورزی رایج است. با وجود این، متوسط عملکرد محصولات زیستی اغلب از متوسط عملکرد زراعتهای رایج کمتر است.

تفاوت بین متوسط عملکردها، نه تنها عمليات زراعی متفاوت بلکه تفاوت مهارت ها را نیز نشان می دهد. صنعت زیستی چنان به سرعت رو به گسترش است که بسیاری از کشاورزان زیستی مهارت های اندکی در ارتباط با روش های زیستی برخوردارند.

عملکرد کشاورزان زیستی اغلب طی ۳ تا ۵ سال اول که مرحله گذار از کشاورزی رایج خوانده می شود، در کمترین مقدار است.

اختلاف عملکرد به نوع محصول بستگی دارد. گیلفوروگالدن (۱۹۹۹) عملکرد محصولات در مزارع زیستی و رایج را در مرغزارهای شرقی ایالات متحده مقایسه نمودند. عملکرد گندم، جو و یولاف زیستی ۷۵٪ عملکرد محصولات در نظام های رایج بود.

متوسط عملکرد نخودفرنگی، کلزا و کتان زیستی حدود ۵۰٪ متوسط عملکردهای رایج بود. برخی از حبوبات و دانه های روغنی به طور مخلوط کشت شدند که عملکرد آنها ثبت نشده است. در محصولات باغی، عملکردهای زیستی اغلب کمتر از عملکردهای رایج است.

در منطقه مرغزارهای شرقی، علف های هرز عامل محدودکننده عملکرد محصول در مزارع زیستی هستند. در این منطقه اگر چه مقدار نیتروژن خاک کافی بود، اما فسفر و گوگرد مزارع زیستی کم بود و ممکن است عامل کاهش عملکرد محصول بوده باشند.

بیشترین دوره سختی مربوط به گذاراز کشاورزی رایج به زیستی است. طی این دوره پاداش و یارانه ای وجود نداشته و عملکردها پایین هستند. گاه کشاورزان می توانند یارانه اندکی برای تولید در دوره ی گذار از طریق فروش محصول با قیمتی بیشتر از قیمت های رایج اما کمتر از قیمت های گواهی شده زیستی دریافت کنند.

طی مراحل اولیه گذار، برخی از کشاورزان افت عملکردهای تا حدود ۳۰٪ گزارش کرده اند. با گذشت زمان، عملکردها طی سال هایی که تحت مدیریت زیستی هستند افزایش می یابد، به طوری که کشاورزان تجربه، به دست آورده وخاک حاصلخیز می شود.

برخی کشاورزان دریافته اند که برای افزایش مجدد عملکرد تنها به چند سال زمان نیاز است. این امر بیشتر در مورد کشاورزانی صادق است که در گذشته نیز حداقل نهاده ها را بکار می برده اند.

دیگر کشاورزان که به علف کش ها، کودها وآفت کش ها وابستگی زیادی داشته اند، دریافته اند که حدود یک دهه طول می کشد تا عملکردهایشان افزایش یابد و به ثبات برسد. پدیده گرم شدن جهانی به طور فزاینده ای الگوهای آب و هوایی غیرقابل پیش بینی را به وجود آورده است.

مزارع زیستی زمانی که در معرض تنش خشکی، گرما، بارندگی مفرط یا هوای سرد خارج از فصل قرار می گیرند، عملکرد بالاتری نسبت به محصولات رایج دارند. هم چنین محصولات زیستی مقاومت بالاتری به آفات و بیماری ها دارند.

هزینه تولید

هزینه تولید در مزارع زیستی به دلیل استفاده کمتر از نهاده های خارجی، کمتر از مزارع رایج است. خرید کودهای مصنوعی وآفت کش در این نظام وجود ندارد. هزینه علوفه خریداری شده، دامپزشکی و تعویض دام نیز کمتر است.

علاوه براین کشاورزان زیستی هزینه کمتری را برای استهلاک سرمایه گذاری های مربوط به نهاده هایی نظیر ابزارهای ماشین و تجهیزات پرداخت می کنند. در مجموع هزینه نهاده ها در مزارع زیستی کمتر است.

چالش اصلی کشاورزان زیستی کنترل علف های هرز است. علف های هرز عامل محدود کننده تولید در مزارع زیستی هستند و کشاورزان زیستی نسبت به دیگر عملیات مدیریتی، زمان و هزینه بیشتری را صرف کنترل علف های هرز می کنند.

در کشاورزی زیستی، روش های مکانیکی و دیگر روش های مدیریتی جایگزین علف کش ها شده است. خاک ورزی برای کنترل علف های هرز پس از سبز شدن گیاه، به شکل سطحی و غیر عمیق انجام می شود تا خاک فشرده نگردد.

برخی عقیده دارند که علف های هرز سبب افزایش نیاز به شخم و هزینه های آن می گردد. در عمل، این تصور صحیح نیست .کشاورزان زیستی با بهبود ساختمان خاک و اعمال مدیریت مناسب دریافته اند که نسبت به نظام های رایج در برخی مواقع به خاک ورزی کمتری نیاز است.

درآمد خالص مزرعه

به نظر می رسد درآمد خالص مزارع زیستی کمی بیشتراز مزارع رایج باشد. به طور کلی مخارج کمتر بوده و درآمد بیشتر است (به دلیل وجود یارانه مابه التفاوت قیمت محصولات زیستی نسبت به محصولات رایج). این تفاوت قیمت بسته به محصول و زمان متفاوت است.

صنعت زیستی به سرعت در حال تغییر است که این امر منجر به عدم ثبات قیمت ها می گردد. به عنوان مثال مابه التفاوت بالا برای یک محصول میتواند برخی کشاورزان را به سمت تولید و پرورش آن محصول هدایت کند.

در این حالت بازار اشباع شده و قمت کاهش پیدا می کند. برخی معتقدند که با گذشت زمان مابه التفاوت ها به ثبات می رسد. در یکی از مطالعات نشان داده شده که کشت گندم دو روم، گندم نرم زمستانه و یونجه در مزارع زیستی ،حتی بدون پرداخت مابه التفاوت، سود بیشتری فراهم می کنند.

در شرایط پرداخت مابه التفاوت گندم دوروم، کتان، گندم سیاه، چاودار پاییزه ویونجه، درآمدزا ترین محصولات با یکدیگر یک تناوب پایدار زیست محیطی و اقتصادی تشکیل می دهند (انتز وهمکاران، ۱۹۹۹).

در مقایسه محصولات مزارع زیستی و رایج در انتاریو (کانادا)، کشت لوبیا و ذرت برای کشاورزان زیستی، حتی بدون پرداخت مابه التفاوت، سود بیشتری داشت. غلات پاییزه در مزارع زیستی در مقایسه با مزارع رایج، سود کمتری داشت.

سود ناخالص در تمام محصولات در مزارع زیستی بیشتر بود. در گاوداری های انتاریو، درآمد خالص نظام های زیستی، ۵۲ % بیشتر از نظام های رایج بود (شولوبی وهمکاران، ۱۹۹۹). قیمت بالای محصولات زیستی با کاربرد محصولات کم ارزش تر در تناوب، خنثی می شود.

کودهای سبز محصولات مرتعی که به نظر می رسد توانایی بهبود خاک را دارند، بازده اقتصادی بالایی ندارند. کشت مخلوط روشی است که محصولات کم ارزش را در تناوب جای می دهد، ضمن اینکه محصولات با ارزش نیز در مزرعه پرورش داده می شود.

تناوب زراعی باعث کاهش مخاطرات نیز می شود. با کشت چند محصول به طور همزمان، درآمد مزرعه در مقابل نوسانات قیمت بازار و یا کاهش عملکرد بیمه خواهد شد.

به نظر می رسد صنعت زیستی، نه تنها در کانادا به سادگی نمی تواند در حد کفایت، گسترش یابد تا از نظر تقاضا برای آینده ای روشن راضی کننده باشد؛ بنابراین باید تعداد بیشتری از کشاورزان، عرضه کنندگان نهاده ها و صنایع تبدیل موادغذایی در جهت کشاورزی زیستی تشویق شوند.

بازاریابی

تقاضا برای مواد غذایی زیستی، نه تنهادر کانادا، بلکه در امریکای شمالی، ژاپن و اروپا به سرعت رو به افزایش است. این رشد فزاینده باعث نوسان قیمت در بازار شده است.

به عنوان مثال، در برخی بازارها، تقاضاهای بسیار ویژه ای در زمینه کیفیت محصول وجود دارد که سال به سال تغییر می کنند. صنعت زیستی هنوز در حال گسترش است و زیرساخت های نظام های حمل ونقل، عمده فروشی و توزیع در مراحل اولیه شکل گیری است.

برخی کشاورزان کنترل بازار را در اختیار دارند . بعضی از آنها اتحادیه های بزرگ و برخی تعاونی های کوچک را تشکیل داده اند که امکانات فرآوری و عمل آوری را دارند.

سلامت مواد و محصولات غذایی

در ایران مصرف سرانه مواد شیمیایی و آفت کش ها ظرف ۸ سال گذشته کاهش داشته است. مصرف کود  اما در همین حال به گفته وی، مصرف کود شیمیایی از سال ۱۳۷۵ تاکنون، از ۲ میلیون تن به ۴ میلیون تن رسیده که نشان دهنده افزایش دو  میلیون تن به  برابری است.

گزارش های اولیه از نتیجه پایش توسعه تحقیقات گیاه پزشکی از نمونه های برداشت شده در فروردین ماه گذشته در اکثر محصولات پایش شده نشان میدهد که باقی مانده آفت کش ها در حد مجاز و بیش از مجاز بوده است. 

محصولات تولیدی در گلخانه ها و سبزیهای برگی از میزان آلودگی بیشتری نسبت به محصولات مزرعه برخوردارند و همچنین باقی مانده سموم محصولات انبار شده کمتر از محصولاتی است که مستقیم عرضه میشود. 

باورهای غلط درباره کشاورزی ارگانیک

اشتباه اول

 یکی از تصورات اشتباه در مورد کشاورزی ارگانیک، آن است که این شیوه کشاورزی بی نیاز از کاربرد مواد شیمیایی است. چرا که ساختمان تمام موجودات زنده و غیرزنده از ترکیبات شیمیایی تشکیل شده است.

لذا کاربرد آن دسته از مواد شیمیایی که به صورت طبیعی به دست آمده اند (مثلا سنگ فسفات که از معادن طبیعی استخراج می شود) در کشاورزی ارگانیک بالامانع است.

اشتباه دوم

باید تصور کرد که کشاورزی ارگانیک صرفا بر جایگزینی نهاده های آلی با مواد شیمیایی بحث میکند چرا که کاربرد غلط مواد آلی نیز، چه به صورت مصرف بیش از حد و چه به صورت عدم کاربرد آنها در زمان مناسب و یا ترکیبی از هر دوی این موارد به نحو قابل ملاحظه ای سبب اختلال در عمل چرخه های زیستی یا طبیعی می شود.

اشتباه سوم

تصور اشتباه دیگر از کشاورزی ارگانیک آن است که برخی کشاورزی ارگانیک را نوعی برگشت به عقب و استفاده از شیوه های مرسوم سالهای قبل از انقلاب صنعتی می دانند. بلکه برعکس، زارعين کشاورزی ارگانیک نمیتوانند خود را از دستاوردهای علمی ۵۰ ساله اخیر بی نیاز بدانند.