تراریوم چیست؟
تراریوم در اصل یک محیط کوچک بسته یا نیمه باز برای گیاهان مختلف است که به آن گلخانه‌ی مینیاتوری یا باغ شیشه‌ای هم می‌گویند. محفظهی تراریوم اکثرا شفاف و از جنس شیشه یا پلاستیک است. یعنی تراریوم‌ها در اصل یک بطری دربسته بودند که همراه با چند لایه خاک، گیاهان کوچک رطوبت‌دوست را در خودشان پرورش می‌دادند.
انواع تراریوم :
- تراریوم بسته
- تراریوم نیمه باز
تراریوم‌های بسته، ظرف‌هایی دارند که هیچ منفذی ندارد و درپوشی دارند که می‌توان آن‌را برداشت، اما تراریوم‌های نیمه‌باز ظرف‌هایی هستند که مقداری از آن باز است و هوا در آن جریان دارد.
در ادامه ی مقاله به طور کامل این دو نوع تراریوم را معرفی می کنیم.
تاریخچه‌ی تراریوم
در دوران ویکتوریا، پزشک معروفی به نام «ناتانیل بگشاو وارد»، در حین آزمایش‌هایش روی گیاهان دارویی متوجه شد که می‌تواند خزه‌های کم‌یاب را داخل یک بطری جمع آوری کند و پرورش دهد. این ایده به مرور زمان به تراریوم های امروزی تبدیل شد.
جالب است بدانید که نام قبلی تراریوم «بطری واردین» بود که به اسم همان پزشک نام گذاری شده بود. شکل اصلی تراریوم ها در آن زمان یک بطری دربسته بود که در چند لایه خاک، گیاهان کوچک رطوبت‌دوست را در خودش پرورش می‌داد.
نام تراریوم ریشه ی لاتین دارد و Terra به معنای زمین و arium به معنای خانه است. در واقع پیشینه‌ی تراریوم‌ها به ۱۵۰ سال می‌رسد اما در چندسال اخیر در میان مردم محبوب شده اند.
اکوسیستم تراریوم های نیمه باز و بسته چگونه عمل می کند؟
اکوسیستم تراریوم‌های نیمه باز و بسته تا حدودی با هم متفاوتند. به همین دلیل به طور دقیق به بررسی هرکدام از آن‌ها می‌پردازیم.
اکوسیستم تراریوم های بسته
تراریوم‌های بسته محیطی کاملا ایزوله دارند که راهی به بیرون ندارد. گیاهان داخل آن به هرآن‌چه که مورد نیازشان است، دسترسی دارند. خاک، مواد مغذی را برای گیاه فراهم می‌کند، این مواد مغذی در یک چرخه وارد گیاه میشود، بعد از جذب شدن و از بین رفتن گیاه دوباره وارد خاک می‌گردد.
آب داخل تراریوم هم وارد یک چرخه میشود و در واقع هیچ وقت از بین نمی‌رود. آب بخارشده از گیاه و خاک به دیواره‌ی ظرف تراریوم برخورد می‌کند و دوباره به مایع تبدیل میشود و به خاک برمی‌گردد. به عبارتی این همان چرخهی طبیعی باران است.
این چرخهی آب و مواد مغذی برای گیاهان بسیار ایده‌آل است و گیاهان به راحتی در این محیط رشد می کنند. به همین دلیل تراریوم بسته، به مراقبت زیادی نیاز ندارد؛ فقط کافی است هرچندوقت یک‌بار به آن آب دهید.
یشنهاد می‌کنیم برای تراریوم‌های بسته گیاهان کوچک و کم‌رشد را انتخاب کنید تا بعد از مدتی تمام ظرف را پر نکنند و منظره ی تراریوم را خراب نشود.
اکوسیستم تراریوم‌های نیمه باز
تراریوم نیمه باز ظرفی است که بخشی از آن باز است و با محیط بیرون در تماس است. بنابراین چرخش هوای بیش تری در تراریوم وجود دارد؛ از طرفی مقدار رطوبت تراریوم به خاطر بازبودن محفظهی آن کم‌تر خواهد بود.
در تراریوم‌های نیمه باز می‌توانید آیتم‌های تزیینی بیش‌تری اضافه کنید. این تراریوم برای گیاهانی مناسب است که رطوبت کم‌تری نیاز داشته باشند مانند کاکتوس ها و …
این تراریوم‌ها را می‌توانید هم در فضای نیمه باز مانند پاسیو و هم در فضای بسته مانند اتاق و محل کار نگه‌داری کنید.
روش تصویری ساخت تراریوم
ساختن تراریوم کار سخت و پیچیده‌ای نیست و خودش می‌تواند یک تفریح لذت‌بخش برای یک بعدازظهر تعطیل شما باشد. می توانید ساخت تراریوم را همراه با فرزندان تان انجام دهید و اوقات خوبی را در کنار یک دیگر داشته باشید.
مواد و وسایل لازم
- ظرف شیشه‌ای یا پلاستیکی شفاف با مدل دلخواه
- خاک مخصوص (درادامه در مورد آن توضیح خواهیم داد)
- گیاهان با اندازه‌ی کوچک
نکته: در انتخاب گیاهان دقت کنید که سالم و بدون آفت و حشره باشند.
- سنگ و خزه برای تزیین
- قاشق کوچک و دسته بلند برای ریختن خاک
- انبر باریک و بلند برای گذاشتن گیاهان در ظرف و درون خاک
محفظه یا ظرف مخصوص تراریوم را می‌توانید از گلفروشی‌ها تهیه کنید اما با خلاقیت و سلیقه‌ی خودتان هم می‌توانید از تنگ قوری‌های شیشه‌ای برای آن استفاده کنید.
نکته: برای تراریوم‌های بسته بهتر است از ظرف‌هایی با ارتفاع بیش‌تر استفاده کنید و دقت کنید که درشان کاملا بسته شود.
- خاک مناسب تراریوم
اگر قصد دارید تراریومی درست کنید که ماندگاری طولانی مدتی داشته باشد، بهتر است خاک چهارلایه را برای آن تدارک ببینید.
لایه های این خاک شامل
- لایه ی زهکشی
- لایه ی زغال
- لایه ی خزه
- و آخرین لایه، لایه ی مخلوط خاک است.
اولین لایه از زیر، لایه‌ی زهکشی است. وقتی که آب وارد خاک میشود، مقدار اضافی آن باید در جایی جمع شود و این‌جا همان لایه‌ی زهکشی است. این لایه کمک می‌کند که آب در تراریوم بیش از حد جمع نشود و از پوسیدن ریشه‌های گیاهان جلوگیری می کند.
شن و سنگریزه بهترین ماده برای این لایه هستند چون منافذ زیادی دارند. هرچه اندازه‌ی تراریوم بزرگ‌تر باشد، لایه‌ی زهکشی باید ضخیم‌تر باشد تا در صورت آب دهی بتوانید آب‌های اضافه را در آنجا ذخیره کند.
لایه‌ی بعدی زغال چوب فعال است. نقش این لایه ضدعفونی، تمیز و خوشبوکردن محیط تراریوم و هوای داخل آن است و برای تراریوم‌های کاملا بسته اهمیت بیش‌تری دارد.
در هنگام خرید زغال دقت کنید که زغال به صورت گلوله‌ای و تکه شده باشد و این لایه را به صورت خیلی نازک استفاده کنید. در این مرحله می توانید با یک توری ماسه و سنگ ریزه ها را از سایر خاک ها جدا کنید.
اگر در تراریوم بسته از این لایه صرف‌نظر کنید، لازم است که روزی یک‌بار به مدت چند ساعت درپوش تراریوم را بردارید تا هوا در آن گردش کند البته در این حالت چون رطوبت تراریوم از دست می‌رود، نیاز به آبیاری بیش‌تر خواهد داشت.
لایه‌ی سوم لایه‌ی خزه است.
گذاشتن این لایه اختیاری است و ظاهر تراریوم را طبیعی و زیباتر می‌کند. فایده‌ی دیگر خزه نگه‌داشتن رطوبت در تراریوم به مدت بیش‌تر است، همچنین مانع آن میشود که خاک در اثر آبیاری و به مرور زمان به لایه های پایین‌تر یعنی لایه ی زهکشی و زغال نفوذ کند.
اما اگر قصد استفاده از کاکتوس ها را دارید نباید از خزه استفاده کنید چرا که خزه رطوبت زیادی را در خاک حفظ می کند و رطوبت زیاد خاک کاکتوس باعث پوسیدن ریشه ها در تراروم های کاکتوس می شود.
لایه‌ی آخر لایه‌ی خاک است. به طور کلی کوکوپیت، پیت ماس و خاک مخصوص گیاهان آپارتمانی برای تراریوم مناسب هستند. ساکولنت و کاکتوس هم به خاک با زهکشی بالا (آب به راحتی خارج شود) نیاز دارند یعنی خاک‌شان حتما باید دارای شن و ماسه باشد. خاک‌های از پیش‌آماده برای تراریوم‌ها هم در برخی از گل فروشی‌ها موجود است اما اگر این خاک در دسترس نبود از خاک باکیفیت استفاده کنید و آن را با مقداری ماسه مخلوط کنید.
بهتر است ماسه‌ی بسته‌بندی را خریداری کرده و از ماسه‌ی ساحل استفاده نکنید چون احتمالا دارای باکتری و آلودگی است و برای گیاهان مضر است. هرچه ارتفاع ظرف تراریوم بیش تر باشد لازم است که ارتفاع خاک هم به همان نسبت بیش تر شود.
بعد از ریختن این چهارلایه در ظرف تراریوم، با استفاده از ابزارهای گفته شده مثل قاشق باریک و چوب بلند، داخل خاک سوراخ‌های کوچکی درست کنید تا ریشه‌های گیاه به راحتی داخل خاک قرار بگیرد.
گیاهان را از گلدان‌شان بیرون بیاورید و به آرامی و با دست، خاک اضافی دور ریشه را بتکانید. اگر ریشه های گیاه بلند هستند می توانید با قیچی ریشه‌ها را کوتاه کنید.
سپس به آرامی گیاهان را در سوراخ‌هایی که ایجادکرده اید قرار دهید و مقداری خاک روی لایه‌ی اول و دور گیاهان بریزید. خاک را کمی فشار دهید تا پایه‌ی گیاه سفت شود.
بهتر است از بزرگ ترین گیاه تان شروع کنید و کم کم اطراف آن را پر کنید.
پس از کاشتن گیاهانتان به تراروم خود آب دهید.
می توانید از باغ شیشه ای خود لذت ببرید.
نکته: گیاهان را طوری بچینید که ساقه و برگ هایشان به دیواره و سقف تراریوم نچسبد.
برای تزیین تراریوم می‌توانید از سنگ، تکه‌های چوب، پوسته‌ی درخت، خزه و شن رنگی استفاده کنید. همچنین می‌توانید از اسباب‌بازی‌ها و آدمک‌های مینیاتوری و مخروط کاج هم بهره بگیرید.
۴ ایده‌ی جذاب برای چینش تراریوم
هیچ تراریومی شبیه به یک‌دیگر نیست و هزاران روش برای چیدمان آن‌ها وجود دارد. هر تراریوم می‌تواند قصه‌ی خودش را داشته باشد و یک تصویر خاص را نشان دهد. پس در انتخاب گیاهان می توانید خلاقانه عمل کنید و گیاهان با رنگ و شکل‌های متفاوت را کنار هم بچینید.
در این قسمت سه مدل جالب برای تزیین تراریوم به شما پیشنهاد می‌کنیم که می‌توانید با ذوق و سلیقه‌ی خودتان از آن‌ها ایده بگیرید.
تراریوم باغ رویاها
کلبه‌ي زیبایی در میان جنگل تصور کنید. این کلبه و گیاهان انبوه به طرز زیبایی در کنار هم قرار گرفته اند.
در این باغ رویایی می‌توانید از گیاهانی مثل انواع مختلف خزه و سرخس استفاده کنید. آدمک‌ها و وسایل کوچک دیگر را هم می‌توانید با ذوق و سلیقه‌ی خودتان به آن اضافه کنید. این مدل را می‌توانید در هر دو نوع تراریوم‌های بسته و نیمه‌باز اجرا کنید.
تراریوم راه چوبی
تصور کنید در محیط سرسبزی درحال قدم زدن هستید. این محیط پر از درخت و گل و چمن است یا یک مسیر چوبی با بوی خزه و رطوبت است؟ تصورتان را به واقعیتی در ابعاد مینیاتوری تبدیل کنید و از نتیجه‌ی کارتان لذت ببرید.
در این تراریوم می‌توانید از تکه‌های چوب و انواع گیاهان رطوبت دوست استفاده کنید و از اشیای تزیینی مصنوعی هم به سلیقه‌ی خودتان بهره بگیرید.
تراریوم جزیره‌ی سرسبز
یک جزیره‌ی کوچک و پراز گیاه و درخت را تصور کنید، به خیال‌تان پر و بال دهید و آن‌چیزی که در ذهن‌تان است مثل نقاشی روی بوم آورید منتها در قالب تراریوم و با اندازه ی مینیاتوری.
در این مدل می‌توانید از شن‌های رنگی و سنگریزه در اندازه های مختلف استفاده کنید. این تراریوم را می‌توانید به صورت باز درست کنید.
تراریوم صخره‌های بیابانی
منظره‌ی جذابی از بیابان به همراه کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها خلق کنید. از سنگ‌های کوچک و بزرگ استفاده کنید و آن‌چه که در ذهن‌تان به پرواز درآمده، به واقعیت نزدیک نمایید.
این مدل برای تراریوم‌های بازمناسب است.
اینفوگراف ساخت تراریوم
چه گیاهانی برای تراریوم مناسب هستند؟
به‌طور کلی می‌توان گفت گیاهان بدون گل و شاخ و برگ زیاد و گیاهانی که رشد کمی دارند، برای تراریوم مناسبند.
ما در گُل سِتان همیشه گیاهانی را برای تراریوم انتخاب می کنیم که مقاوم بوده، نیازهای مشابه داشته و با یک‌دیگر به خوبی سازگار باشند.
در هنگام انتخاب گیاه، نوع تراریوم را هم در نظر بگیرید. گیاهان مناسب برای تراریوم‌های نیمه‌باز شامل کاکتوس، گیاهان هوازی، گیاه قاشقی و ساکولنت ها مانند هاوارتیا و کراسولا(خرفه ای) است.
این گیاهان گردش هوا را در محیط‌‌‌شان می‌پسندند و محیط نسبتا خشک را به محیط کاملا مرطوب ترجیح می‌دهند.
گیاهان مناسب برای تراریوم‌های بسته، بسیار رطوبت دوستند و فضای بسته را دوست دارند مثل سرخس، پیچک مینیاتوری، ارکیده و بگونیا
