لودر سایت

نام علمی:

phasaeolus vulgaris

تیره:

Fabaceae

گیاهشناسی

گیاهی است یکساله، دارای یک ریشه اصلی راست و ریشه‌های فرعی فراوان، در روی ریشه‌های کوچک لوبیا غده‌های قهوه‌ای رنگ نامنظم. برگ‌های لوبیا دارای گوشواره هستند. گل‌های لوبیا به صورت خوشه‌ای یا منفرد از جوانه‌های جانبی کنار برگ‌ها بوجود می‌آیند از نظر طول بوته ، لوبیا به دو دسته تقسیم می‌شود . دسته اول بالا رونده است و به آن Pole beans و یا Runner beans می‌گویند. طول بوته در انواع بالا رونده ممکن است به ۱٫۵ تا ۲ متر برسد. دسته دوم غیر بالا رونده و یا کوتاه (Dwarf type) می‌باشد و به آن Bush beans می‌گویند طول بوته در انواع پاکوتاه از ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر تجاوز نمی‌کند. انواع بالا رونده احتیاج به قیم دارند و دارای دوره رشد طولانی بوده، از میزان محصول بالایی برخوردار می‌باشند. در حال حاضر بیش از چند صد رقم لوبیا سبز در دنیا کشت می‌شود آن‌ها را از نظر عادت رشد رنگ گل، اندازه گل، شکل غلاف، شکل و رنگ دانه، تقسیم بندی می‌کنند.

کاشت و پرورش این گیاه از زمان های گذشته در بسیاری از مناطق جهان رایج بوده است. ساقه این گیاه ناصاف و خشن و بندبند  برگ لوبیا سبز ، مرکب بوده و از چند برگچه خشن که دارای کرک‌های سخت می‌باشند تشکیل می‌یابد . گل لوبیا سبز ، در رنگ‌های : سفید ، صورتی و بنفش کم‌رنگ دیده می‌شود که تعدادی از ۲ تا ۸ گل به‌صورت خوشه به هر شاخه چسبیده‌اند .
دانه‌های این گیاه در داخل غلاف کشیده و شمشیری شکل به حالت آویزان به ساقه قرار دارند که در گونه‌های مختلف لوبیا سبز ، رنگ و اندازه آن‌ها متفاوت هست . بعضی از انواع لوبیا سبز، غلاف نرم و گوشتی قابل‌خوردن دارند و در بعضی دیگر غلاف‌ها سخت بوده قابل‌خوردن نیستند .
بذر لوبیا سبز ، به شکل قلوه‌ای هست و در مواردی به‌صورت کُروی و یا بیضوی شکل دیده می‌شود . مصرف لوبیا سبز ، در غذاها بسیار متداول است و چون دارای مواد غذائی فراوان هست یکی از مهم‌ترین سبزی‌های مورد مصرف غذائی تلقی می‌شود .

لوبیا سبز جزء گیاهان فصل گرم محسوب می‌شود. لوبیا سبز نسبت به سرما و یخبندان کاملاً حساس است. دمای مناسب و مطلوب برای رشد لوبیا بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می‌باشد. دمای بالا و پائین به بوته آن خسارت وارد می‌کند اگر دما مناسب باشد بذر آن در مدت ۶ روز جوانه می‌زند. بذر در دمای صفر درجه سانتی گراد و یا بالای ۳۵ درجه سانتی گراد جوانه نمی‌زند.انواع بالا رونده آن نسبت به رطوبت زیاد و بارندگی فراوان مقاوم است، ولی ارقام پا کوتاه آن رطوبت زیاد را تحمل نمی‌کند.

عادات رشد :

به طور کلی دو نوع عادت رشد در لوبیا سبز دیده می شود :

1- لوبیا بوته ای یا رشد محدود : در این نوع رشد، گل ها در انتهای شاخه ها تشکیل می شوند و پس از آن رشد شاخه متوقف می شود. این گیاهان معمولاً به صورت ایستاده قرار می گیرند و دوره رشدشان نسبتاً کوتاه است.

2- لوبیای رشد نامحدود : لوبیاهایی هستند که نیاز به قیم دارند. در این نوع، گل ها در زاویه برگ ها تشکیل می شوند، رسیدن میوه ها معمولاً دیر تر از انواع قبلی است و مدت زمان برداشت طولانی تری دارند.

برای خرید بذر لوبیاسبز روزن سیدز هلند کلیک کنید

خواص دارویی و فواید لوبیا سبز :

۱- پیشگیری از سرطان

لوبیا سبز منبع غنی آنتی اکسیدان هایی همچون لوتئین و کاروتنوئیدها و ویتامین C می باشد که با رادیکال های آزاد مبارزه می کنند و وجود نشاسته پایدار، فیبر محلول و نامحلول، ترکیبات فنولی و سایر مواد مغذی همچون اسید فیتیک و ساپونین ها باعث شده لوبیا سبز به ماده غذایی ضد سرطانی قوی تبدیل شود که علاوه بر پیشگیری از سرطان هایی همچون سرطان سینه، روده بزرگ و پروستات به کند شدن رشد سلول های سرطانی مانند سرطان خون، سرطان سینه و سلول های لنفوم نیز کمک می کند.

۲- سرشار از ویتامین K و عامل انعقاد خون :

ویتامین K نقش برجسته‌ای در لخته شدن خون و ترمیم جراحت دارد. هم‌چنین در سنین پیری استحکام استخوان‌ها را حفظ می‌کند.

۳- دیابت

نتایج مطالعات نشان داده مصرف بیش از سه بار در هفته لوبیا سبز و سایر حبوبات خطر ابتلا به دیابت را تا ۳۵ درصد کاهش می دهد. لوبیا سبز حاوی فیبر و کروهیدرات بوده و جزو مواد غذایی کم گلیسیمی محسوب می شود زیرا کربوهیدرات ها به آرامی در بدن آزاد شده و به از تغییر ناگهانی قند خون دیابتی ها جلوگیری می کنند.

مواد غذایی کم گلیسمی همچون لوبیا سبز تاثیر زیادی در کاهش حساسیت به انسولین داشته و میزان قند خون، تری گلیسیرید و کلسترول بد خون در افراد دیابتی را کاهش می دهد.

۴- حفظ سلامت قلب

لوبیا سبز حاوی نشاسیته و فیبر فراوان است که سندروم متابولیک در بدن را کنترل کرده و با کاهش خطر بروز بیماری های قلبی، سکته مغزی و دیابت به سلامت قلب کمک می کند به طوری که افرادی که چهار بار در هفته حبوباتی همچون لوبیا سبز مصرف می کنند نسبت به کسانی که یک بار مصرف می کنند ۲۲ درصد کمتر به بیماری های قلبی دچار می شوند.

ویتامین K موجود در لوبیا سبز با خارج کردن کلسیم از خون مانع تشکیل پلاک ها و آهکی شدن رگ های خونی شده و خطر حمله قلبی را کاهش می دهد.

۵- درمان ناباروری

لوبیا سبز و سایر حبوبات منبع عالی تغذیه ای برای افرادی هستند که در معرض ناباروری قرار دارند زیرا این مواد غذایی دارای شاخص گلیسمی پایین بوده و مقادیر فراوانی فولات و آهن دارند که هر سه از عوامل موثر در درمان ناباروری می باشد.

۶- تقویت استخوان ها

ویتامین K فراوان در لوبیا سبز به حفظ و تقویت استخوان ها کمک کرده و به ویژه برای افراد مستعد پوکی استخوان و ورزشکاران بسیار مفید است زیرا تراکم استخوانی را افزایش داده، از شکستگی های استخوانی جلوگیری و آن را سریع تر درمان می کند.

۷- انرژی بخش

لوبیا سبز دو برابر اسفناج آهن دارد، آهن برای انتقال اکسیژن به سلول های اندام های مختلف بدن ضروری می باشد. اگر از کم خونی، کمبود انرژی یا کاهش سوخت و ساز بدن رنج می برید توصیه می شود حتما لوبیا سبز را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

۸- سم زدایی بدن

لوبیا سبز دارای خواص دیورتیک قوی است که می تواند به عنوان یک سم زدای عالی برای از بین بردن سموم بدن عمل کند.

۹- سلامت چشم

لوبیا سبز منبع غنی کاروتنوئیدها است که نقش مهمی در پیشگیری از دژنراسیون ماکولا دارد و لوتئین و زاکسانتین موجود در آن به تقویت بینایی و درمان شب کوری کمک می کند.

۱۰- هضم و گوارش

فیبر فراوان موجود در لوبیا سبز برای درمان یبوست، بواسیر، زخم معده و ریفلاکس اسید بسیار مفید است و یکی از بهترین سبزیجات برای سلامت معده و دستگاه گوارش محسوب می شود.

۱۱- خواص لوبیا سبز برای کودکان و نوزادان

لوبیا سبز منبع غنی مواد مغذی مورد نیاز بدن کودکان از جمله فیبر، ویتامین ها و پروتئین است، بینایی چشم کودکان را بهبود بخشیده و به دلیل محتوای روی به تقویت سیستم ایمنی و درمان سریع زخم و عفونت کودکان کمک می کند. لوبیا سبز همچنین از آنفلوآنزا پیشگیری کرده و خطر چاقی در دوران کودکی را کاهش می دهد. به همین دلیل مصرف منظم لوبیا سبز برای نوزادان و کودکان مفید است.

۱۲- خواص لوبیا سبز برای لاغری

لوبیا سبز از مواد غذایی بسیار کم کالری و فاقد چربی اشباع است به طوری که ۱۰۰ گرم لوبیا سبز تنها ۳۱ کالری دارد، از سوی دیگر منبع غنی فیبر است که از رشد چربی های ناخواسته در بدن جلوگیری کرده و به کاهش وزن کمک می کند.

۱۳- خواص لوبیا سبز برای رحم و بارداری

فولات موجود در لوبیا سبز برای دوران بارداری و جنین حیاتی بوده و خطر بروز نقایص زایمان را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. لوبیا سبز برای حفظ سلامت رحم زنان مفید است و به سلامت نوزاد کمک می کند.

۱۴- جوانسازی پوست

لوبیا سبز سرشار از آنتی اکسیدان ها، کاروتنوئید، لوتئین، نئوکسانتین، بتا کاروتن و ویولاگزانتین است که خاصیت ضدپیری داشته و چین و چروک پوست را کاهش می دهند.

مواد مغذی مانند ویتامین C، ویتامین K، ویتامین A، فولات، پتاسیم و مقدار فیبر، آهن و پروتئین نیز همگی برای تقویت و سلامت پوست ضروری هستند.

۱۵- خواص لوبیا سبز برای مو

لوبیا سبز حاوی پروتئین است که از مواد حیاتی برای رشد و تقویت موها محسوب می شود.برای تهیه ماسک موی لوبیا سبز تعدادی از آنها را در آب جوش بپزید تا باد کنند، سپس آب آن را جدا کرده و بگذارید یک شب بماند. روز بعد ریشه موها را با آب لوبیا سبز بشویید و بگذارید ۳۰ دقیقه روی موها بماند. این ماسک موها را قوی و زیبا می کند.

مقایسه خواص لوبیا سبز خام و پخته

لوبیا سبز خام و پخته دارای خواص تقریبا یکسانی هستند اگرچه پختن در هر صورت باعث از دست رفتن برخی خواص لوبیا سبز خام از جمله کاهش درصدی از مواد مغذی به ویژه ویتامین C و مواد معدنی خواهد شد. لوبیا سبز خام و پخته تقریبا مقدار یکسانی پروتئین، ویتامین A و B و E دارند اما با پختن حدود ۳۰ درصد از پتاسیم، آهن و منیزیم و حدود ۲۰ درصد ویتامین C از دست می رود.

ارزش غذایی لوبیا سبز

مواد مغذی موجود در ۱۰۰ گرم لوبیا سبز به صورت زیر است:

کالری: ۳۱     کربوهیدرات: ۷٫۱ گرم     پروتئین: ۱٫۸ گرم     چربی: ۰٫۱ گرم     فیبر: ۳٫۴ گرم     فولات: ۳۷ میکروگرم     آهن: ۱ میلی گرم

عوارض جانبی و مضرات لوبیا سبز

  • لوبیا سبز دارای اگزالات است که ممکن است باعث ایجاد سنگ در دستگاه ادراری شود.برخی افراد از جمله بعضی کودکان به لوبیا سبز آلرژی دارند که با علائمی همچون تهوع، دل درد، ورم صورت، بی حالی و کهیر همراه است.
  • مصرف زیاد لوبیا سبز به دلیل اسید فیتیک موجود در آن ممکن است باعث بروز کمبود مواد غذایی در بدن شود زیرا اسید فیتیک به کلسیم ، روی و سایر مواد معدنی چسبیده و مانع جذب آن توسط بدن می شود.
  • افرادی که دچار ریزش مو هستند از مصرف زیاد لوبیا سبز خودداری کنند.
  • لوبیا سبز حاوی مقادیر کمی لکتین است که ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی و روده در فرد شود، با بخارپز کردن لوبیا سبز در دمای زیاد یا به مدت طولانی میزان لکتین و اسید فیتیک موجود در آن کاهش می یابد.

شرایط محیطی موردنیاز

خاک  مناسب لوبیا سبز :

لوبیا سبز در هر نوع خاک رشد می‌کند بهترین خاک برای لوبیا سبز، خاک‌های رسی شنی می‌باشد pH بین ۵.۵ تا ۵.۶ را می‌پسندد.کود‌های آلی و شیمیایی برای زمین لوبیا مناسب هستند میزان مصرف کود‌های حیوانی برای لوبیا سبز تا ۴۰ تن در هکتار می‌باشد که قبل از آماده شدن زمین به زمین اضافه می‌کنند.کود‌های شیمیایی که دارای فسفر و پتاسیم باشند برای لوبیا لازم است و آن‌ها باید قبل ازکشت به زمین اضافه شوند.همچنین برای کاشت لوبیا در گلدان و یا در خانه میتوان از ترکیب کوکوپیت + پیت ماس + خاک باغچه استفاده کرد.

نور مورد نیاز لوبیا سبز :

لوبیا سبز به نور زیاد برای رشد نیاز دارد و قرار گرفتن در سایه باعث کوتولگی و کاهش عملکرد لوبیا می‌گردد، بنابراین برای کاشت لوبیا سبز در گلدان و در محیط آپارتمان آ نرا در پرنور ترین قسمت مانند تراس و پنجره جنوبی قرار دهید.

دمای مناسب لوبیا سبز :

دمای مناسب برای رشد و نمو كافی گیاه لوبیا سبز بین ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد و برای جوانه زدن ۱۵ درجه سانتی‌گراد است.

آبیاری لوبیا سبز :

آبیاری منظم به رشد مناسب بوته‌های لوبیا سبز کمک زیادی می‌کند. در هنگام آبیاری توجه داشته باشید که خاک گلدان حالت غرقابی و ایستابی پیدا نکند چرا که گیاه لوبیا سبز حساسیت زیادی به آب ایستادگی در پای ساقه و ریشه دارد.

آب و هوا و خاک :

مناسب ترین محل برای کاشت لوبیا سبز، زمین های بکر و تازه میباشد که قبلا کشت دیگری در آن نشده باشد. لوبیا، در زمین های مرطوب و چسبنده محصول خوب نمی دهد. این گیاه احتیاج به مواد غذایی و کود حیوانی دارد. بوته های لوبیا به سرما حساسیت دارند و در حرارت کم سبز نمی شوند. به همین علت برلای نوبرکاری ابتداء بذر را در خزانه یا درشاسی و یا در زیر نایلون می کارند. اغلب واریته های لوبیا که در آب و هوای معتدل رشد می کنند. دارای دوره رشد محدود و کوتاه هستند. مناسبترین درجه حرارت برای رشد لوبیا 25-20 درجه سانتی گراد اسـت. زمانیکـه درجـه حـرارت از 5/24 درجـه سـانتیگراد بیشتر شود عملکرد لوبیا کاهش می یابـد. در درجـه حـرارت کمتـر از 15 درجه سانتیگراد رشد شدیداً کاهش می یابد. این گیاه برای جوانه زنـی و رشد مطلوب به خاک حاصلخیز با زهکشی خوب و 5 تـا 100 میلـی متـر بارندگی در طی فصل رشد نیاز دارد. گیاه لوبیا به شرایط آب و خاک و کیفیت آن خیلی حساس بوده و عملکرد آن حتی در دوره های کوتاه مدت کمبود آب صدمه مـی بینـد. حبوبـات در مراحل مختلف رشد فیزیولوژیکی به کمبود آب حساسیت متفاوتی دارنـد، گیاه لوبیا از مرحله سبز شدن تا قبل از مرحله گلدهی حساسـیت کمتـری به کمبود دارد، اما پس از شروع مرحله گلـدهی نیـاز آبـی ایـن محصـول شدیداً افزایش می یابد. با شروع رسیدن اولین غلافهـا آبیـاری لوبیـا بایـد قطع گردد تا مدت زمان رسیدن کامل محصول در مزرعه طولانی نشـود. لوبیا اصولاً به آب نسبتاً زیادی احتیاج دارد و باید هر هفتـه مزرعـه لوبیـا حتی المقدور آبیاری نمود و بسته به زودرس بودن یا دیررس بودن انـواع آن 12-8 نوبت آبیاری احتیاج پیدا می کند.

محققین گزارش کرده اند که حداکثر آب مصرفی لوبیا به 54 متر مکعب در هکتار در روز می رسد . همچنین جنسن و مدیلتون پیشنهاد کرده اند که مقدار آب آبیاری در موقع پوشش گیاهی کامل باید مساوی مقدار تبخیر از طشتک تبخیر می باشد.

عملیات زراعی قبل از کاشت لوبیا سبز :

لوبیا را در اکثر خاکهای زراعی می توان کشت کرد ولی خاک های حاصلخیز و نفوذ پذیر را بهتر می پسندد. لوبیا گیاه حساس به شوری است و تهویه مناسب خاک برای ریشه آن ضروری است. در طی مرحله سبز شدن این گیاه به سله بسیار حساس است و در چنین خاک هایی ترا کم  بوته در واحد سطح بشدت کاهش می یابد. بستر کاشت بایستی به نحوی آماده گردد که بهترین محیط برای جوانه زنی ، سبز شدن و توسعه ریشه ها مهیا شود . قبل از کاشت زمین را با دیسک کاملاً نرم کرده و پس از آن در صورت لزوم با کولتیواتور کلوخه های حاصل از دیسک را خردتر می کنند به طوریکه زمین موردکاشت کاملاً پوک و نرم گردد .

الف ) کاشت :

باید توجه داشت که بذرها را قبلاً با مواد شیمیایی ضد عفونی کرده و یا این که از بذرهای ضد عفونی شده استفاده کنند. برای جوانه زدن لوبیا نیاز به دمای بیش از 15 درجه سانتی گراد است . لوبیا در بهار بعد از رفع یخبندان زمانیکه دمای خاک حدود 12 تا 16 درجه سانتی گراد می باشد کاشته می شود در مناطق جنوبی کشور مانند خوزستان در اوایل بهار کاشته می شود . کاشت لوبیا سبز تا 8 هفته قبل از یخبندان پاییز ادامه دارد . کشت آن بصورت ردیفی انجام می گیرد . عمق کاشت بذر آن در حدود 2 تا 3 سانتی متر می باشد.

فاصله دو بوته در ارقام پا کوتاه 10 سانتی متر و فاصله دو خط کشت حدود 90 سانتی متر در نظر گرفته می شود. در ارقام پا بلند فاصله دو بوته 30 تا 40 سانتی متر و فاصله دو خط کشت از یکدیگر حدود 90 سانتی متر می باشد ارقام پا کوتاه نیازی به قیم ندارند، ولی برای انواع پابلند و رونده باید قیم در نظر گرفته شود. نصب قیم قبل از گل دهی انجام می گیرد. معمولاً ارقام پاکوتاه نسبت به ارقام پابلند زودتر میوه می دهند و این زمان حدود 50 تا 60 روز از زمان کاشت تا موقع برداشت طول می کشد، ولی دوره میوه دهی آنها کمتر است برای این که برای یک مدت طولانی محصول داشته باشیم کشت آن هر 2 تا 3 هفته تکرار می شود. در ارقام پا بلند از زمان کاشت تا موقع برداشت محصول 60 تا 70 روز طول می کشد. انواع پابلند لوبیا سبز دوره میوه دهی طولانی تری دارند و تا سرد شدن هوا در پاییز میوه دهی آنها ادامه دارد.

ب ) تاریخ کاشت :

منظور از تاریخ کاشت مناسب زمانی است که گیاه در آن زمان بخوبی سبز شده، استقرار یافته و مراحل مختلف رشد آن حتی الامکان با محیط مناسبی همراه باشد. به طور کلی بهترین تاریخ کاشت زمانی است که از وقوع سرماهای دیررس بهاره گذشته و همچنین در پایان دوره رشد نیز به سرما های زودرس پاییزه برخورد نکنیم.

ج) بذر مناسب :

بذری برای کاشت لوبیا مناسب است که اولا سالم و صاف بوده و ثانیا در اندازه متوسط باشد و ثالثا دارای قدرت جوانه زنی بالایی باشد. قبل از کاشت بایستی بذور مصرفی بوجاری شده و مواد اضافی و همچنین بذور شکسته از آن جدا شود.

در صورت احتمال شیوع بیماری های خاکزی  بذور را باید با سموم مناسب قبل از کاشت ضدعفونی کرد. بررسی های اخیر نشان می دهد که بهترین تراکم بوته در واحد سطح برای لوبیا 40 بوته در متر مربع است که میزان بذر مصرفی در لوبیای سفید و قرمز حدوداً 130-120 کیلوگرم در هکتار و برای لوبیا چیتی حدود 180-150 کیلوگرم می باشد.

برای خرید بذر لوبیا سبز ثمین بذر کلیک کنید.

د) روش کاشت :

روش کاشت مناسب در لوبیا با توجه به شرایط موجود اعمال می شود. باید توجه داشت که در هنگام سبز شدن به دلیل خروج لپه ها از خاک بایستی سطح مزرعه کاملاً نرم بوده و از ایجاد سله جلوگیری شود. معمولاً لوبیا به دو روش کاشته می شود:

روش کرتی یا نواری

روش جوی و پشته

1- روش کرتی یا نواری :

این روش کشت بیشتر در خاکهای با بافت سبک تا متوسط انجام می شود. عرض کرت ها با توجه به شیب زمین تعیین می گردد و از 90 سانتی متر تا 2 متر متغیر می باشد. در این روش پس از تسطیح زمین و مرز بندی با استفاده ازسوکهای کاشت با رعایت فواصل بین ردیف و روی ردیف اقدام به کشت می شود. درکاشت مکانیزه می توان از خطی کارهای حبوبات نیز استفاده نمود. با این دستگاه می توان علاوه بر انجام عمل کاشت، وجین علفهای هرز و توزیع کودهای شیمیایی را به صورت نواری در زیر بستر بذر همزمان انجام داد.

2- روش جوی و پشته :

دراین روش آبیاری به صورت نشتی انجام شده و بیشتر در خاکهای سنگین معمول است در صورتی که خاک دارای بافت متوسط باشد می توان از روش شیاری نیز استفاده نمود. جهت کاشت بذر در این روش میتوان هم به صورت دستپاش و هم با استفاده از دستگاه ردیفکار عمل نمود. در روش دستپاش بذور در سطح مزرعه به صورت یکنواخت پخش شده و شیارهایی توسط فارویر جهت هدایت مسیر آب ایجاد می شود.

معمولاً در این روش غیر یکنواختی سبز شدن در سطح مزرعه مشاهده می شود. برای بکارگیری دستگاه ردیف کار گیاهان وجینی معمولاً کشت در دو طرف پشته های عریض انجام می شود. به طور کلی در این روش باید توجه داشت که بذر در قسمتی از پشته قرار گیرد که حداقل تجمع نمک در آن اتفاق افتد تا شاهد تراکم مطلوب بوته در واحد سطح باشیم.

داشت لوبيا سبز :

الف) آبیاری :

مقدار آب مورد نیاز لوبیا به بافت و ساختمان خاک، نوع رقم، شرایط اقلیمی و مرحله رشد گیاه بستگی دارد. در خاکهای با بافت متوسط بدلیل نفوذ پذیری بالا و تبخیر آب از سطح خاک مقدار مصرف آب بیشتر از خاکهای نیمه سنگین است. معمولاً کاشت لوبیا به صورت هیرم ( نمکاری) انجام می شود لذا قبل از کاشت مزرعه آبیاری شده و سپس بذر در خاک قرار می گیرد.

اولین آبیاری بعد از کاشت به فاصله 20 تا 30 روز بعد انجام می شود. آبیاری دوم به فاصله 8 تا 12 روز و آبیاری بعدی به فاصله 4 تا 7 روز صورت می گیرد. مرحله حساس به تنش خشکی در لوبیا مرحله گلدهی و اوایل تشکیل غلافها می باشد. معمولاً آخرین آبیاری زمانی است که حدود 30 تا %40 غلافها رسیده باشد. نکته قابل توجه در آبیاری لوبیا این است که این گیاه به آب ایستادگی حساسیت فراوان نشان می دهد به طوریکه بایستی آب به اندازه کافی و یکنواخت درسطح مزرعه مصرف شود. لذا تسطیح زمین و کرت بندی مناسب قبل از کاشت از اهمیت خاصی برخوردار است.

روش های آبیاری

آبیاری غرقابی :

این نوع آبیاری در مناطقی كه كشت بصورت سنتی انجام می گیرد، متداول است. برای انجام این روش آبیاری ابتدا مزرعه به قطعات كوچكی تقسیم و كرت بندی می گردد و سپس كرتها پر آب و غرقاب می شوند.

آبیاری نشتی :

این نوع آبیاری در مزارعی كه كشت به صورت ردیفی و خطی انجام می گیرد مورد استفاده است. در این روش از جوی و پشته استفاده شده كه باعث می شود آب بطور یكنواخت جریان یابد و از سله خاك جلوگیری گردد.

آبیاری تحت فشار :

بهترین روش آبیاری تحت فشار آبیاری بطری Sprinkler می باشد كه آب بصورت قطراتی به روی زمین پاشیده می شود البته آبیاری های دیگر این روش مانند Wheel Move و غیره تحت بررسی می باشد. به هر صورت در این نوع آبیاری آب تحت فشار قرار گرفته و از نازل ها بصورت باران یا قطرات به روی مزرعه پاشیده می شود. روش بسیار مفیدی است و هزینه های كارگری را كاهش داده بخصوص از اتلاف آب جلوگیری می گردد.

ب ) تغذیه گیاهی :

از جمله عوامل محیطی مهم که بر عملکرد لوبیا تاثیر گذار است تغذیه مطلوب و متعادل گیاه می باشد. همان گونه که می دانیم گیاهان به دو دسته عناصر پر مصرف و کم مصرف برای رشد نیاز دارند.

عناصر پر مصرف: ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، گوگرد، منیزیم.

عناصر کم مصرف: آهن، روی، بر، منگنز، مس، مولیبدن، کلر.

1- ازت

حبوبات از جمله لوبیا قسمتی از ازت مورد نیاز خود را از طریق همزیستی با باکتری های ریزوبیوم بدست می آورد مشروط به اینکه تعداد کافی باکتری در خاک موجود باشند و از طرف دیگر رابطه همزیستی بین گیاه و باکتری ایجاد شود.

این گیاه در طول یک فصل زراعی حدود 150 کیلوگرم در هکتار ازت از خاک جذب می کند که بخشی از آن توسط باکتری ریزوبیوم تولید شده و مابقی با مصرف کودهای ازته تامین میشود. معمولاً بین 50 تا 80 کیلوگرم در هکتار ازت در مراحل اولیه دوره رشد به عنوان کود استارتر در دو مرحله ( همراه با آبیاری اول بعد از کاشت و شروع رشد شاخه گل دهنده) استفاده می شود.

2- فسفر

از جمله عناصر لازم جهت توسعه ریشه در گیاه بوده که در افزایش عملکرد نقش بسزایی دارد. معمولاً مصرف کود فسفره بعد از آزمون خاک انجام می گیرد ولی به طور کلی برای تولید یک تن دانه به حدود 32 کیلوگرم اکسید فسفر نیاز است.

3- پتاسیم

پتاسیم نیز از عناصر ضروری گیاه است مصرف انواع کودهای پتاسیمی قبل از کاشت میتواند این مشکل را رفع کند. میزان مصرف پتاسیم بر اساس آزمون خاک مشخص می شود.

در خصوص عناصر ریز مغذی(کم مصرف) سعی شود که همراه با سموم مصرفی، جهت کنترل آفات، به صورت محلول پاشی در چند مرحله استفاده گردد. معمولاً سعی می شود که در مرحله قبل از گلدهی و دوره پر شدن دانه ها نسبت به مصرف این کودها اقدام گردد.

آفات و بيماريهاي لوبيا سبز :

مبارزه با آفات :

در طول رشد لوبیا آفات متعددی نظیر ترتیپس، زنجرک، هلیوتیس، شته، مگس لوبیا و کنه دو نقطه ای به محصول حمله میکنند. مهم ترین عامل محدود کننده در مناطق خشک آفت کنه دو نقطه ای است. برای کنترل این آفت می توان به استفاده از آبیاری تحت فشار، کاهش سطح خشک در مزارع (کوچک کردن پشته ها) و مبارزه با علفهای هرز حاشیه مزارع در اوایل فصل بهار اشاره نمود و در صورت عدم کنترل نهایتا کاربرد انواع سموم کنه کش توصیه می گردد.

در روش مبارزه شیمیایی، بسته به نوع آفت و مرحله رشدی، سموم اختصاصی مشخصی مصرف میگردد که نوع و مقدار آن براساس توصیه کارشناسان مربوطه میباشد.

ب) بیماری ها :

بيماري‌هاي مهم لوبيا شامل بيماري‌هاي خاكزي مانند انواع پوسيدگي فوزاريومي ريشه، زردي فوزاريومي، پوسيدگی رايزوكتونيالي ريشه، پوسيدگي پيتيومي، بيماري‌هاي ويروسي مانند ويروس موزایيك معمولي لوبيا (BCMV) ويروس موزایيك زردي لوبيا (BYMV)، ويروس موزایيك خيار (CMV) ، و بيماري سوختگي باكتريايي معمولي مي‌باشد. که مهم ترین آن پوسيدگي فوزاريومي ريشه می باشد ازعلایم این بیماری می توان به ارغوانی و تو خالی شدن ریشه ها و زردی عمومی اندام هوایی اشاره نمود.

جهت جلوگيري از خسارت و شيوع انواع بيماري‌ها از روش‌هاي شيميايي و زراعي استفاده مي‌شود در روش مبارزه شيميايي از سموم مناسب جهت ضدعفوني بذر قبل از كاشت استفاده شده و در ادامه بسته به نوع بيماري و مرحله رشدي، سموم اختصاصي مشخصي مصرف مي‌گردد كه نوع و مقدار آن براساس توصيه كارشناسان مربوطه مي‌باشد.

مبارزه زراعي :1 – استفاده از بذر سالم 2- كشت در خاكهاي با زهكشي مناسب3- كوددهي و آبياري كافي جهت توليد بوته‌هاي قوي‌تر 4- رعايت تناوب زراعي مناسب 5- جلوگيري از كوبيدگي بيش از حد خاك مزرعه 6- شخم عميق پس از برداشت 7- مبارزه با علف‌هاي هرز داخل و حاشيه مزارع

علف های هرز :

معمولاً جهت تولید یک محصول خوب کنترل علفهای هرز جزء مهم ترین عملیات زراعی به شمار می رود. برای کنترل بهتر علف های هرز از علفکش ترفلان به میزان 5/1 تا 2 لیتر در هکتار قبل از کاشت استفاده می شود.

در صورت مشاهده علفهای هرز پهن برگ در مزرعه می توان پس از رسیدن بوته لوبیا به مرحله 4 برگی از سم بازاگران به میزان 5/1 تا 3 لیتر متناسب با رشد علف هرز استفاده کرد. برای کنترل علفهای هرز باریک برگ نیز می توان از سم نابواس به میزان 5/1 تا 3 لیتر و از سم سوپرگالانت به میزان 1 لیتر در هکتار استفاده نمود.

روش‌هاي غيرشيميايي کنترل علف های هرزعبارتند از : شخم عميق پایيزه، استفاده از ديسك و هرس در زمان تهيه زمين، استفاده از بذر سالم و بوجاري شده عاري از بذر علف‌هاي هرز، استفاده از كولتيواتور بعد از كاشت و قبل از سبز شدن لوبيا، وجين دستي، استفاده از كودهاي دامي پوسيده، جلوگيري از به گل رفتن علف‌هاي هرز، جلوگيري از ورود علف‌هاي هرز از طريق كانال‌هاي آبياري و ماشين‌آلات و ادوات كشاورزي به داخل مزرعه، رعايت تناوب زراعي مناسب و آيش.

برداشت :

بخش خوراکی لوبیا سبز غلاف نارس آن می باشد زمان برداشت آن وقتی است که بذر در داخل غلاف نارس تشکیل شده باشد و قبل از اینکه رنگ غلاف به سفیدی بگراید، برداشت شوند بعضی معتقدند برداشت آن زمانی است که بذور تشکیل شده در داخل غلاف نارس حدود 25 درصد اندازه واقعی خود را داشته باشند. بطورکلی زمانیکه دانه در داخل غلاف تشکیل شده باشد و طول غلاف یک سوم اندازه واقعی خود رسیده باشد لوبیا سبز قابل برداشت است زمان برداشت آن نیام باید سبز، جوان، آبدار، ترد و شکننده باشد اگر غلاف دیر برداشت شود در این صورت حالت شکنندگی و ترد خود را از دست می دهد و حالت فیبری به خود می گیرد و یا نخ دار می شود.

در مجموع زمان برداشت لوبيا به زمان كاشت و نوع رقم بستگي دارد. در ارقام رونده مانند واریته محلی خمین و تلاش، غلاف‌ها همزمان نمي‌رسند و برداشت زمانی انجام مي‌گيرد كه حدود 65 تا 75 درصد غلاف‌ها رسيده باشند. در اين زمان ميانگين رطوبت دانه‌ها حدود 35 تا 40 درصد است. هنگام برداشت، محصول با دست برداشت شده و در مزرعه باقي مي‌ماند زماني كه رطوبت دانه‌ها به حدود 20 درصد رسيده و غلاف‌ها خشك شده باشند، به خرمنگاه منتقل شده و خرمنكوبي مي‌گردند. در مورد لوبیا (قرمز و سفید) و رقم های ایستاده به محض زردی بوته ها برداشت صورت گرفته و بافه های حاصله در زمین باقی می ماند تا رطوبت به 20 درصد برسد تا خرمنکوبی گردد.

غلاف لوبیا را به دو دسته تقسیم می کنند نخ دارو بی نخ : نوع بی نخ برای مصرف تغذیه مناسب تر می باشد و از ارقام نخ دار برای تهیه کنسرو استفاده می کنند. برداشت لوبیا سبز معمولاً با دست انجام می گیرد. بطورکلی انواع پاکوتاه در 2 تا 3 مرحله و لوبیای پابلند را 5 تا 6 مرحله برداشت می کنند مقدار محصول برای انواع پاکوتاه حدود 8 تا 13 تن و برای لوبیای پابلند 20 تا 28 تن در هکتار است.بعد از برداشت کیفیت لوبیا سبز شدیداً تحت تاثیر عوامل محیطی بخصوص گرما قرار می گیرد، بنابراین چنانچه کیفیت بالا مورد نظر باشد باید 24 ساعت بعد از برداشت غلاتها بصورت تازه مصرف شوند در غیر اینصورت در دمای صفر درجه سانتی گراد و رطوبت 80 تا 90 درصد نگهداری می‌گردند.

نویسنده پست: شقایق کلهر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *