همه چیز درباره ارگوت (سیخک جو)

نام علمی:

Claviceps purpurea(FR)TUL

تیره:

Clavicipitaceae

تا آنجا که از شواهد تاریخی بر می آید، ارگوت را اولین بار در چین باستان به عنوان ماده ای دارویی و به طور دقیق تر به عنوان داروی تسریع کننده تولد نوزاد به کار برده اند. حکیمان معروف یونان از جمله جالینوس و دیوسکورید نیز از این قارچ به عنوان یک ماده دارویی یاد کرده اند. بعدها این قارچ در اروپا نیز مورد استفاده قرار گرفت، اما تأثیر مرگ آور قارچ ارگوت که باعث بیماری ارگوتیسم یا قانقرن گازی می شد، تا مدت ها نزد مردم اروپا ناشناخته بود تا آنکه در سال 1582 یک محقق فرانسوی خواص علمی آن را برشمرد. بعدها، در سال 1836 در کشور انگلیس، این قارچ به عنوان یک داروی رسمی به بازار عرضه گردید. ارگوت به حسب “چشم آمد” شکل ظاهری آن، در کشورهای مختلف، نام های متفاوتی دارد، مثلاً چون در ایران به شکل سیخک پای خروس به چشم آمده، “سیخک”، “سیخک جو”، “جو سیخ” و امثال آن نام گرفته است. این قارچ در زبان انگلیسی نیز نام های گوناگونی دارد که عبارتند از: ارگوت، زنگ چاودار، مادر چاودار و دانه شاخی (نام هایی که نشان از آفت بودن قارچ در جو یا چاودار دارند). بالاخره، از آنجا که قارچ مذکور شباهت زیادی به دندان پوسیده افراد مسن دارد، در برخی از کشورها به “دندان پیر” یا “دندان پیر زن” نیز معروف گردیده است.ارگوت در اکثر فارماکوپه ها به عنوان یک ماده مهم دارویی معرفی شده است. مواد مؤثره آن (ترکیبات آلکالوئیدی) سبب انقباض عضلات صاف رحم، تحریک سلسله اعصاب سمپاتیک، کاهش فشار خون و همچنین سبب ایجاد نظم در کار سیستم گردش خون می گردند. تعدادی از محققین در سال 1982 اظهار داشته اند که استفاده از این قارچ در دوران بارداری (استعمال موضعی) باعث سقط جنین نیز می گردد. در حال حاضر در صنایع داروسازی مواد مؤثره ارگوت در ساخت داروهای مربوط به بیماری های زنان (داروهای فشار جهت تسریع در تولد نوزاد، جلوگیری از خونریزی های پس از زایمان و داروهای مربوط به سقط جنین)، داروهایی که سبب کاهش فشار خون و مداوای میگرن و برخی از بیماری های مربوط به سیستم عصبی می شوند، به کار می روند. مهمترین این داروها عبارتند از سکادول، ارگام، بلوئید، ارگومترین، کفالگین و ردرگام.این قارچ همه ساله در مقیاس وسیع در کشورهای سوئیس، آمریکا، فنلاند، اتریس، چک، اسلواکی، آلمان، ژاپن، روسیه و مجارستان تولید می شود.

مشخصات قارچ

ارگوت به صورت های زیستی متفاوت (عمدتاً به صورت انگل) مشاهده می گردد. بیش از 22 گونه متعلق به جنس کلاویسپس شناخته شده اند. از آنجا که این قارچ در شرایط مختلف، شکل های ظاهری متنوعی پیدا می کند، تا مدت ها چنین تصور می شد که دارای گونه های متفاوتی است (که تحت عناوین سکالیس ماتر,اسفاسلیاستگوم,کوردیسپس پورپورا شناخته میشد). ولی یکی از محققان در سال 1853 اظهار نمود اگرچه این سه قارچ به ظاهر با هم تفاوت دارند، اما در واقع همه آنها متعلق به یک گونه اند.
این قارچ عمدتاً در مناطقی که جو و چاودار کشت می شود، مشاهده می گردد. از این رو، در اروپا، آسیا و قسمت هایی از شمال آفریقا که کاشت و داشت این دو گیاه صورت می گیرد، گسترش دارد.
ارگوت، دوکی شکل، طویل، راست یا خمیده است. نام عمومی آن اسکلروتیوم می باشد. اندازه این قارچ بسته به اوضاع محل رویش متفاوت است و بین 1 تا 5 سانتیمتر طول و 2 تا 5 میلیمتر ضخامت دارد.
لایه خارجی ارگوت، بنفش تیره (مایل به قهوه ای) یا سیاه رنگ است. وقتی شکسته می شود، داخل آن به رنگ خاکستری روشن مشاهده می گردد. چنانچه تازه باشد کم و بیش گوشتی است و پس از خشک شدن سخت و لاکی می شود.
سیخک جو وقتی کاملاً برسد، از گیاه جدا می شود و روی زمین می افتد. سیخک افتاده، پس از گذراندن سرمای زمستان، با مساعد شدن هوا و جذب رطوبت، شروع به رویش نموده، جوانه می زند و استروما را می سازد. از استروما، ساختار رشته ای نخ مانند و باریک خارج می شود که انتهای هر رشته کم و بیش برجسته، به رنگ قرمز تیره بوده و دیواره خارجی آن پوشیده از زواید خار مانندی است.
داخل برجستگی انتهایی مذکور، تعداد زیادی اندام های تخم مرغی شکل به نام پری تسیوم وجود دارد. داخل پری تسیوم، آسکوسپورهای پود مانند به وجود می ایند. آسکوسپورها پس از خروج از پریتسیوم، روی خامه مادگی گیاه میزبان قرار می گیرند و به صورت رشته های باریک و طویل، به طرف تخمدان رویش می کنند.
در داخل تخمدان، توده کم و بیش اسفنجی به نام اسفاسلیا تشکیل می شود که مملو از رشته هایی به نام هیف است. اندام های رویشی که اسپور نامیده می شوند، در قسمت فوقانی هیف قرار دارند و پس از پاره شد هیف، به خارج رها می شوند. کنیدی ها مرطوب و کم و بیش چسبناکند. اسفاسلیا فاقد هرگونه آلکالوئید است و تنها قارچ های کاملاً رسیده و بزرگ، حاوی حداکثر مقدار آلکالوئید می باشند. تاکنون بیش از 50 نوع آلکالوئید از سیخک جو استخراج شده که از نوع آلکالوئیدهای حقیقی و دارای ساختمان آندولی هستند.

از نظر فیزیولوژیکی آلکالوئید ها بر حسب اینکه در آب حل شوند یا نه به دو گروه تقسیم میشوند

-آلکالوئید های محلول در آب به گروه آرگومترین تعلق دارند و شامل آرگومترین ارگوبازین و ارگین میباشد

• الف)گروه ارگوتوکسین شامل ارگوکریستین ارگوکریپتین و ارگوکورنین است.
• ب)گروه ارگوتامین مرکب از ارگوتامین و ارگوزین میباشد

مقدار کلی آلکالوئید ها در آرگوت متفاوت است در انواع طبیعی نیز قارچ هایی یافت می شوند که فاقد آلکالویید هستند. قارچ ها در انواع کشت شده معمولا حاوی مقادیر فراوانی آلکالویید های گروه (ارگوتامین ) می باشند که مقدار آنها بین 2 تا 3 در هزار می باشد. ارگوت همچنین حاوی 30 تا 40 % روغن است. چنانچه قارچ شکسته شود این روغن به سرعت تجزیه می شود. از دیگر مواد موجود در قارچ ارگوت می توان از مواد رنگی نظیر ( آندوکروسین ) و ( کلاوروبین ) (که منشا آنتراکینونی دارند ) , ( آمینها ) ( مانند تریامین و هیستامین ) , دیگر ترکیبات شیمیایی نیتروژن دار ( نظیر پروتئین ) و (استرینها ) نام برد.
پس از پشت سر گذاشتن دوره سرما ,رویش ارگوت معمولا در 9 تا 10 درجه سانتی گراد صورت می گیرد ( درجه حرارت مطلوب برای رویش این قارچ 18 تا 22 درجه سانتی گراد است ). حدود سه هفته پیش از رویش , ( آسکوسپورها ) ب وجود می آیند. چنانچه قارچ ها در شرایط هوازی قرار گیرند ( اکسیژن وجود داشته باشد ), تا دوسال از قوه ی رویشی مناسبی برخوردار خواهند بود ولی چنانچه در شرایط بی هوازی قرار گیرند در همان سال اول از بین خواهند رفت ( قوه رویشی خود را از دست خواهند داد ).
پس از قرار گرفتن ( آسکوسپور) بر روی خامه , رشته های هیف (اسفاسلیا ) تشکیل می گردند. سپس هیف پاره می شود و اسپور ها بیرون می ریزند. این اسپور ها از گلی به گل دیگر و از گیاهی به گیاه دیگر منتقل می شوند. پس از قرار گرفتن اسپور ها بر روی گل , گیاه , شیره ای نوشین و شیرین ترشح می کند که مطلوب حشرات است و باعث جلب آنها و انتقال اسپور ها به گیاهان دیگر می گردد.
معمولا از بدو قرار گرفتن هیف روی خامه تا تشکیل اسفاسلیا , حدود 7 تا 10 روز , و از بدو تشکیل اسفاسلیا تا زمان تشکیل ارگوت 5 تا 15 روز به طول می انجامد که این مدت به مقدار بارندگی میزان ترشح نکتار و تراکم حشرات بستگی دارد
ارگوت به شکل قیف و تخمدان رویش میکند.قسمت باریک آن که مسئول جذب مواد و عناصر غذایی می باشد داخل تخمدان قرار میگیرد و قسمت فوقانی ن که ضخیم تر است به طرف خارج تخمدان رشد می نماید. در این مرحله دوره تشکیل آلکالویید و مواد رنگی آغاز می گردد. ارگوت پس از 16 تا 20 روز کامل می شود. از زمان آلوده شدن گیاه میزبان تا رسیدن و کامل شدن ارگوت معمولا 4 تا 6 هفته طول می کشد.
از آنجا که این قارچ ها مقادیر مختلفی آلکالویید با کمیت و کیفیت متفاوتی دارند به منظور تولید انبوه همواره باید از ارقامی استفاده شود که حاوی حداکثر مدار ماده موثره مورد نظر باشند.

نیاز های اکولوژیکی

وضعیت اقلیمی برای رویش قارچ و گیاه میزبان (بخصوص چاودار) باید حتما مطلوب باشد. به منظور تولید قارچ با کیفیتی مطلوب (از نظر میزان ماده مؤثره)، باید در زمان مناسب اقدام به آلوده سازی گیاه میزبان نمود. برای رشد و توسعه ارگوت، به رطوبت زیاد، بارندگی مناسب و هوای گرم نیاز است. حداقل بارندگی سالانه نباید از 500 میلیمتر کمتر باشد.

اردیبهشت زمان مناسبی برای آلوده کردن گیاهان میزبان به اسپور قارچ ارگوت است. زیرا در این هنگام، مقدار رطوبت هوا معمولاً کافی است (65 تا 90 درصد). بارندگی و دمای 16 تا 19 درجه سانتیگراد، برای رشد و نمو ارگوت مناسب است. رطوبت زیاد باعث می گردد که گلدهی در چاودار برای مدت طولانی تری انجام پذیرد و اوضاع برای مرحله دوم آلودگی (که عبارتست از قرار گرفتن اسپورهای قارچ بر روی گل های گیاه)، مناسب تر باشد. در این مرحله هوای گرم و خشک برای مدت نسبتاً طولانی مناسب نیست و سبب خشک شدن اسپورها و مرگ آنها می شود. هنگام رویش ارگوت، دمای بیش از 20 درجه سانتیگراد مناسب نیست، زیرا نه تنها مانع رشد آنها می گردد، بلکه در مقدار آلکالوئیدهای تشکیل شده تأثیر منفی نیز بر جای می گذارد.
بادهای شدید مانع آلوده شدن گیاه میزبان می شوند و کاهش رطوبت هوا نیز سبب کند شدن رشد ارگوت می گردد. ارگوت های کاملاً رسیده به سرعت روی زمین می افتند و عمل برداشت محصول را مشکل می سازند. مانند هرموجود انگل دیگر , رابطه خاصی بین انگل (ارگوت ) و میزبان ( گیاه ) وجود دارد که باید همواره مد نظر باشد. به همین دلیل , برای تولید ارگوت باید ارقامی از گیاه را انتخاب کرد که دارای مشخصات زیر باشند :

• _ رشد  نمو ساقه های گلدهنده ( سنبله تا حد ممکن همزمان صورت پذیرد.)
• _ ارتفاع ساقه ها کم و بیش یکسان و حداکثر ارتفاع آنها ( در هنگام رسیدن و کامل شدن گل ها ) بین 130 تا 150 سانتی متر و ارتفاع سنبله ها حدود 70 سانتی متر می باشد.
• _ گیاهان گل های متراکمی داشته باشند تا هنگام آلوده کردن گل ها به قارچ مزبور درصد امکان آلودگی آنها بیشتر شود.
• _ گیاهان برگ های غلافی نازک و ظریفی داشته باشند.
• _ ساقه های گیاهان ضخیم و قوی باشد ا بر اثر وزش باد و همچنین هنگام کوددهی و احیانا سم پاشی به آسانی روی زمین نخوابند.

مراکز تحقیقات اکثر کشور هایی که اقدام به تولید ارگوت می کنند به موازات آن به پرورش ارقامی از گیاه میزبان می پردازند که تمام صفات و مشخصات یاد شده را دارا باشند.
چنانکه ذکر گردید برای تولید ارگوت همواره باید از چاو دار هایی استفاده نمود که از رشد و نمو یکنواخت و از ساقه های قوی و گل های فراوان و متراکمی نیز برخوردار باشند. آب کافی برای تسریع در رشد و نمو گیاهان ضروری است خاک هایی که خیلی زود تحت تاثیر سرما قرار می گیرند و منجمد می شوند خاک های رسی متراکم و همچنین خاک های شنی فقیر از مواد غذایی برای کشت گیاه میزبان به منظور تولید ارگوت مناسب نیستند.
زمین های مسطح یا با شیب کم که استفاده از ماشیت آلات ( به خصوص ماشین های مربوط به آلوده ساختن گل ها و برداشت قارچ ) را محدود نسازند برای کاشت گیاه میزبان مناسب ترند. برای کاشت گیاه میزبان حد فاصل بین دو تپه ( که کم و بیش شبیه به دره بوده و درصد رطوبت آن تقریبا بالاست ) و همچنین در حواشی جنگل ها که باد های شدید نمی وزد مکان های مطلوبی می باشند.

کاشت گیاه میزبان

انجام کلیه مراحلی که برای تولید گیاه میزبان (چاودار) به منظور استفاده از آرد آن (جهت تهیه نان) و یا برای تهیه علوفه (دام و طیور) صورت می گیرد، برای تولید ارگوت نیز ضروری است. تناوب کشت برای گیاه میزبان ضروری نیست، ولی گیاه را تا حد امکان باید خیلی زورد کشت کرد. زیرا پس از برداشت آن می توان گیاهانی نظیر نخود، خردل، گشنیز و سبزی های دیگر را کاشت.
مواد و عناصر غذایی مورد نیاز چاودار همان مواد و عناصر غذایی مورد نیاز گندم می باشد ( نیاز غذایی این گیاه متغیر است و به اوضاع اقلیمی محل کاشت بستگی دارد ) ولی چنانچه گیاه میزبان به منظور تولید ارگوت کاشته شود عناصر و مواد غذایی باید در چند مرحله در اختیار آنها قرار گیرند.
در صورتی که گیاه میزبان چاودار باشد برای تولید 3 تا 3.5 تن در هکتار محصول تمام فسفر و پتاسیم و یک سوم مقدار ازت هنگام شخم زمین به خاک اضافه می شود ( همان فسفر , پتاس و ازت را هنگام بهار و در دومرحله به خاک اضافه می کنند. در مرحله اول مقدار کمی از ازت ( 50 تا 80 کیلوگرم در هکتار ) پس از آلوده کردن چاودار به اسپور اضافه می شود. هنگام افزودن ازت به خاک ( در مرحله ای که گیاهان در حال رشد هستند ) باید دقت نمود که گیاهان روی زمین نخوابند. بدین منظور معمولا در اولین مرحله کوددهی که در فصل بهار و پس از رویش گیاهان صورت می گیرد عمل حاصلخیز کردن را با هواپیماهای مخصوص انجام می دهند.
کشت پاییزه ( در اواخر شهریور ) زمان مناسبی برای کاشت چاودار می باشد. فاصله بین ردیف ها متفاوت است و به نوع ماشین هایی که برای آلوده ساحتن گل ها و برداشت محصول ارگوت مورد استفاده قرار می گیرند بستگی دارد. در صورت استفاده از ماشین های سوئدی برای آلوده کردن گل ها و برداشت محصل ارگوت توصیه می گردد گیاه میزبان به صورت نواری کاشته شود.در این حالت چاودار را در ده ردیف به فاصله های 12 سانتی متر کاشته و پس از آن به فاصله 70 سانتی متر گیاهی کاشته نمی شود. کشت گیاهان را به همین ترتیب ادامه می دهند تا تمام زمین مورد نظر زیر کشت برود.
عمق بذر چاودار در هنگام کاشت باید 4 تا 6 سانتی متر باشد. در کشت نواری بذر مورد نیاز 100 تا 110 کیلوگرم در هکتار خواهد بود.
مراقبت از گیاه میزبان نظیر مبارزه با علف های هرز آفات و بیماری ها مشابه مراقبت های زمانی است که گیاه به منظور تولید علوفه دام و طیور و یا تولید نان کشت می شود.

آلوده سازی چاودار

آلوده ساختن گیاهان به منظور تولید قارچ ارگوت , فرلیند های متعددی دارد و اجرای مراحل زیر ضروری است :

• _ تهیه موادی که گل ها را آلوده می نماید (اسپور ها )
• _ تهیه سوسپانسیون هایی از اسپور
• _ آلوده سازی گل ها

تولید اسپور در محیط های استریل آزمایشگاهی و به وسیله اسکلروتیوم (قارچ ارگوت) انجام می گیرد. پس از قرار دادن (اسکلروتیوم ) در محیط های جامد غذایی (آگار) رشته های میسلیوم به وجد می آیند. ظروف مناسب محیط کشت برای تولید میسلیوم ظروف یک لیتری از نوع T می باشند. استخراج مواد اولیه آلوده کننده از طریق محیط جامد وقت گیر و گران قیمت است. اخیرا مرکز تحقیقاتی از طریق فرمانتور و در دمای زیر صفر اقدام به تولید اسپور می نمایند. این روش ن تنها وقت گیر نیست بلکه هزینه کمتری را صرف می نماید.
تولید اسپوربه وسیله فرمانتور را می توان در ظروف چند لیتری به مقیاس فراوان و در زمان کوتاهی انجام داد.
پس از تولید می توان اسپور ها را در ظروف شیشه ای مخصوص سرم نگهداری کرد و در دمای 30- تا40- درجه سانتی گراد انتفال داد. مدتی قبل از استفاده نیز می توان آنها را به یخدان های معمولی منتقل کرد و آنگاه مورد استفاده قرار داد. تحقیقات نشان می دهد که استفاده از فرمانتور برای تولید اسپور در مقایسه با تولید در محیط های غذایی جامد بسیار ارزانتر بوده و به نیرو و کار بسیار کمتری نیاز دارد.
اخیرا اقدام به تولید و نگهداری اسپور به صورت لیوفلیزه یا اسپور های دانه ای نموده اند.
روش تهیه سوسپانسیون از اسپور متفاوت است و به چگونگی تولید اسپور بستگی دارد. چنانچه برای تولید اسپور از محیط های غذایی جامد استفاده شده باشد سطح غذایی آگار را می تراشند. پس از جداشدن اسپور هارا با مقادیر مناسبی آب ترکیب می کنند (که باید به وسیله همزن به خوبی مخلوط شد) و بدین طریق سوسپانسیون تهیه می گردد. از آنجا که ممکن است در سوسپانسون تکه های آگار باقی مانده باشد توصیه می شود قبل از استفاده از صافی های مناسب عبور داده شود و سپس به مخازن مخصوص ماشین های آلوده کننده منتقل و به گل ها تزریق گردد. سوسپانسیون ها باید دارای تعداد مطلوبی اسپور باشند. تعداد مناسب اور در سوسپانسیون 30000 عدد در میلی متر مکعب است. در حالی که برخی از محققان شمار آن را 3000 تا 5000 در میلی متر مکعب ذکر کرده اند. به هرحال برای آلوده کردن یک هکتار گیاه به 100 تا 150 لیتر سوسپانسیون نیاز است.

برای تهیه چنین حجمی از سوسپانسیون باید 45 تا 55 عدد محیط کشت یک لیتری از نوع T  آماده نمود. با یک فرمانتور یک لیتری می توان 100 تا 150 لیتر سوسپانسیون تهیه کرد. چنانچه اسپور ها برای مدت زیادی در آب بمانند بر اثر نبود اکسیژن کشته می شوند و خاصیت رویشی خود را از دست خواهند دادو از این رو سوسپانسیون حداکثر تا چند ساعت پس از تهیه باید مورد استفاده قرار گیرد.
در صورتی که اسپور ها به وسیله فرمانتور تولید شده باشند 7 تا 8 ساعت قبل از استفاده باید از دمای زیر صفر ( 30- تا 40- درجه سانتی گراد) به دمای 1 تا 5 درجه سانتی گراد منتقل شوند آنگاه با استفاده از آب مقطر اقدام به تهیه سوسپانسیون با تعداد مناسبی اسپور شود و سپس این سوسپانسیون به گل ها تزریق گردد. آلوده ساختن گیاهان باید در زمان مناسب ( از نظر وضعیت آب و هوا ) و همچنین در دوره رویشی مناسب گیاه میزبان انجام گیرد.
آلوده کردن گل ها باید با دقت کامل صورت پذیرد و تا حد امکان تمام گل ها آلوده شوند. زمان مناسب برای تزریق اسپور به گیاه میزبان هنگامی است که سنبله در داخل برگ های غلافی قرار دارد. از آغاز رویش سنبله تا مرحله ای که فاصله بین ابتدای برگ غلافی تا زیر گل ها 10 تا 15 سانتی متر گردد نیز می توان گل هارا آلوده نمود.
اگر چه 2 تا 3 روز قبل از باز شدن گل ها می توان آنها را آلوده کرد ولی در این زمان باید عمل آلوده سازی را بلافاصله انجام داد. زیرا در این صورت است که اسپور ها قادر به نفوذ در تخمدان و رویش می باشند.
تزریق اسپور ها در روز های گرم و خشک مناسب نیست. زیرا اسپور ها به سرعت خشک شده و می میرند. از این رو اگر هوا گرم ونسبتا خشک باشد باید صبح خیلی زود یا نیمه شب اقدام به تزریق اسپور شود. زمان مناسب برای آلوده سازی گل ها متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد. معمولا اواخر اردیبهشت (20تا30 اردیبهشت) زمان مناسبی برای تزریق است. از آنجا که در روز های گرم و خشک رشد و نمو سنبله ها به سرعت انجام می گیرد.

زود تر از زمان ذکر شده ( تا قبل از باز شدن گلها ) باید گل ها را آلوده کرد. آلوده سازی چاودار معمولا با استفاده از ماشین های مخصوص تزریق صورت می گیرد. دستگاه های تزریق از دو قطعه استوانه ای شکل تشکیل یافته اند که به موازات یکدیگر قرار گرفته اند. جنس یکی از دو استوانه پلاستیکی ( یا دارای روکش پلاستیکی ) است و روی استوانه دیگر سوزن های مخصوص  تزریق تعبیه شده است.
از جمله ماشین های مخصوص که منحصرا برای تزریق طراحی و ساخته شده اند می توان به ماشین های ساخت مجارستان و ساخت سوئد اشاره کرد.

• _ ماشین های تزریق ساخت مجارستان : تعداد زوج استوانه های مذکور در این ماشین متفاوت بوده و انواع مختلفی را به خود اختصاص می دهد. طول استانه ها در این ماشین ها بین 1600 تا 3400 میلی متر متفاوت است.
• _  ماشین تزریق ساخت سوئد : این ماشین به گونه ای طراحی و ساخته شده که علاوه بر اینکه گیاهان را آلوده می کند می توان به وسیله آن مصول ارگوت را نیز برداشت کرد. طول دستگاه تزریق 1100 میلی متر است.

مسیر انتقال سوسپانسیون از مخزن به سوزن ها و از سوزن ها به گیاه میزبان است. حرکت و جابجایی سوزن های آلوده کننده یا به وسیله نیروی الکتریکی صورت می گیرد یا ممکن است با استفاده از نیروی بخار ( هیدروالکروموتور ) انجام شود اما همواره باید از ماشین هایی استفاده کرد که نه تنها عمل تزریق را به خوبی انجام دهند و تعداد بیشتری گل را آلوده کنند بلکه سبب پاره شدن برگ ها و له شدن گل ها نگردند و بازدهی مناسبی نیز داشته باشند.
ماشین ساخت مجارستان در هر ساعت قادر به آلوده سازی 0.3 تا 0.4 هکتار از گیاه میزبان می باشد. درحالی که ماشین نوع سوئدی 0.7 تا 0.75 هکتار در ساعت کار انجام می دهد.
ماشین ها باید طوری تنظیم شوند که 70 تا 80 % سنبله ه و از هر سنبله حداقل 7ا 10 گل را آلوده کنند. اگرآلودگی به طریق مناسب انجام گرفته باشد 10 تا 12 روز پس از آلودگی گل های گیاه میزبان شیره های مخصوصی ترشح می کنند. مقدار شیره ترشحی معرف کیفیت آلوده سازی گیاهان است یعنی اگر مقدار ترشح شیره بسیار زیاد باشد آلوده سازی به نحو احسن انجام گرفته است و برعکس.
تحقیقات نشان می دهند چنانچه عمل الوده سازی با موفقیت انجام نگرفته باشد ( در این صورت مقدار شیره های ترشحی کم است ) می توان با پاشیدن آب بر روی گیاهان فعالیت اسپور ها را تسریع نمود.

برداشت محصول

چهار تا شش هفته پس از آلوده کردن گل ها اولین قارچ ها ظاهر می شوند. چون قارچ ها در محل خود استوار و محکم نیستند خیلی زود و با کوچک ترین ضربه ی از گیاه میزبان جدا می شوند و به زمین می افتند. قارچ ها نیز همه با هم و در یک زمان نمی رسند از این رو برداشن آنها باید با دقت زیاد انجام گیرد و برای برداشت ارگوت از روش های مناسبی باید استفاده نمود.
 میوه گل هایی که هنگام تزریق کنیدی آلوده نشده اند 30 تا 40 روز پس از رسیدن قارچ ها می رسند لذا تمیز کردن و جدا نمودن قارچ ها از دانه ها ی چاودار باید با دقت انجام شود. زمان مناس ب برای برداشت قارچ ها متفاوت است و به روش انتخابی برداشت محصول بستگی دارد. معمولا از روش های زیر برای برداشت قارچ ارگوت استفاده می شود :

_ برداشت در یک مرحله : این روش مناسب نیست و برداشت محصول با این روش ضایعات فراوانی به همراه دارد ( 60 تا 70%). در این  روش معمولا 5 تا 6 روز قبل از رشد کامل قارچ ها گیاهان میزبان (چاودار) با کمباین غلات برداشت می شود. در این حالت مقدار رطوبت قارچ ها بسیار زیاد است ( 30 تا 40% ) و بلافاصله باید آنها را خشک نمود. با استفاده از این روش دانه های چاودار و سایر اندام های نا مناسب دیگر با قارچ ارگوت مخلوط می شوند که تمیز کردن آنها نیز به زمان و کار زیادی نیاز دارد.

_ برداشت در دو مرحله : مقدار ضایعات محصول در این روش در مقایسه با روش اول کمتر است (30 تا 40%) در این روش 10 تا 20 روز قبل از رشد کامل قارچ ها گیاهان را از فاصله 30 تا 35 سانتی متری از سطح زمین برداشت می کنند. سپس آنها را برای مدتی روی زمین قرار می دهند تا قارچ ها کامل شوند و برسند.
مدت زمان باقی ماندن گیاه بر روی زمین پس از اولین مرحله برداشت متفاوت است و به شرلیط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. چنانچه هوا گرم و غیر بارانی باشد ارگوت ها پس از 4 تا 5 روز رسیده و آماده انجام مرحله دوم می شوند. در مرحله دوم تمام محصول با ماشین برداشت غلات مستقیما از روی زمین برداشت می شود. مقدار رطوبت ارگوت در مرحله اول برداشت نسبتا بالا بین 40 تا 50% است. البته پس از باقی ماندن گیاهان بر روی زمین از رطوبت آنها به مقدار چشمگیری کاسته می شود به طری که در پایان مرحله دوم مقدار رطوبت در قارچ ها به 18 تا 20% می رسد.
در هر دو روش قارچ ها با چاودار مخلوط می باشند که باید ارگوت را از سایر قسمت های نامناسب گیاه میزبان جدا و پاک نمود.

_ برداشت متناوب : برداشت متناوب از مناسب ترین روش هایی است که اخیرا استفاده می شود و از ضایعات بسیار کمی (2تا10% ) برخوردار است. این روش با استفاده از ماشین های برداشت ساخت سوئد و یا سایر ماشین های مشابه انجام می پذیرد و محصول طی چند مرحله برداشت می شود. این ماشین ها استوانه ای دارند که از پرز های ظریفی تشکیل شده اند. پرز ها روی محور طولی دو به دو به موازات یک دیگر قرار گرفته اند. با استفاده از این روش فقط قارچ های کاملا رسیده برداشت می شوند و قارچ های نارس همچنان روی گیاه باقی می مانند. یک ماه پس از آلوده ساختن گیاهان اولین مرحله برداشت انجام می گیرد. مرحله بعدی به وضعیت آب و هوا و کیفیت رسد و توسعه قارچ ها بستگی دارد و معمولا 6 تا 8 روز پس از اولین برداشت قارچ هایی را که در این مرحله رسیده اند دوباره برداشت می کنند. 4 تا 6 روز پس از دومین یرداشت سومین برداشت را انجام می دهند. در این مرحله 60 تا 65% محصول قارچ برداشت می شود. این عمل تا جمع آوری تمام قارچ ها همچنان تکرار می شود. در مرحله آخر میوه چاودار هیی که آلوده نشده اند بتدریج رسیده وس از رسیدن در یک مرحله برداشت می شوند.
قارچ های برداشت شده در این روش در مقایسه با دو روش قبلی تمیز ترند و تمیز کرد مجدد آنها کار و هزینه کمتری را می طلبد.
عملکرد قارچ متغیر است و به روش برداشت آن بستگی دارد. چنانچه محصول در دو مرحله برداشت شود عملکرد بین 60 تا 100 کیلوگرم در هکتار خواهد بود ولی اگر محصول مستقیما و طی چند مرحله برداشت شود ( برداشت متناوب ) بازده به مقدار چشمگیری افزایش می یابد به طوری که عملکرد به 220 تا 300 کیلوگرم در هکتار می رسد.

خشک و تمیز کردن

به علت وجود رطوبت در قارچ ها پس از جمع آوری باید آنها را خشک نمود. مقدار رطوبت مجاز در قارچ ارگوت 9% است در این صورت می توان آنها را بسته بندی کرد.
اگر رطوبت قارچ 30 تا 40% باشد ( برداشت در یک مرحله ) دمای مناسب برای خشک کردن آنها نباید از 40 درجه سانتی گراد بیشتر باشد. در این مورد یکی از محققان نشان داده است که اگر مقدار رطوبت ارگوت 40% باشد چنانچه انها را در دمای 60 درجه سانتی گراد خشک کنند از مقدار آلکالوئید آنها به طور چشمگیری کاسته می شود. تمیز کردن قارچ ها نیز مهم است. در صورتی که ارگوت ها تمیز نباشند در کیفیت آلکالوئید های استخراج شده تاثیر منفی می گذارد. برای تمیز کردن قارچ ها روش های متعددی به کار برده می شود که از آن جمله می توان استفاده از دستگاه های مخصوص جداکننده قارچ از سایر قسمت ها استفاده از محلول های نمکی با غلظت مناسب ( به طوری که قارچ ها روی آب قرار گیرند و قسمت های نامناسب در زیر آب می مانند ) و استفاده از فتوسل و غیره را یاد کرد.
چون آلکالوئید های موجود در قارچ ارگوت سمی و خطرناکند هنگام کار با آنها باید تمام نکات ایمنی را رعایت نمود.