نام علمی:
.Convallaria majalis L
تیره:
Liliaceae
گیاهشناسی
گل برفی گیاهی است علفی، چند ساله و متعلق به تیره سوسن و معمولا در مکان های سایه دار نواحی جنگلی و باغ ها می روید. ریزوم این گیاه استوانه ای شکل، مفصل دار ( بند بند ) و منشعب است که به صورت افقی و خزنده در زیر خاک رویش می کند.
از ریزوم در سال های اول یا دوم رویش، 2 تا 3 برگ به وجود می آید؛ اما ساقه گل دهنده در سال های بعدی تشکیل می شود. برگ ها در فصل بهار، از قسمت پایین ساقه که کم و بیش پولکی شکل و بسیار ظریف می باشد، رویش می کنند.
برگ ها بیضی شکل، به طول 10 تا 20 سانتی متر و تقریبا نوک تیزند. ناحیه پایین برگ ( نزدیک به ساقه )، باریک و کشیده است.
برگ های زرد رنگ کیفیت دارویی نامطلوبی دارند. گل ها عطر خاصی دارند که ناشی از وجود فارنزول می باشد. کمیت و کیفیت مواد موثره موجود در گونه های مختلف این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش بستگی دارد.
خواص دارویی
خواص گل برفی تا سال ها به عنوان یک راز زیر نظر پزشکان و اطبای سنتی حفظ می شده است و هیچگاه از آن سخن به زبان نمی آوردند. حتی قبلیه های سلتی، جادوگرانی که از اسرار گل برفی پرده بر می داشتند، را سر می بردند. به همین دلیل است که در کتاب های سنتی گذشته، اشارات ناچیزی به این گل شده است. گفته می شود که بومیان مناطق کوهستانی اروپای شرقی، پیاز های خرد شده این گل را به سر خود مالش می دادند تا نورالژی (درد عصب)، التهاب عصب و سردرد را درمان کنند. آنها همچنین پیاز های این گل را می خوردند تا باهوش تر شوند. خواص گل برفی به آنها کمک می کرده است تا از شر مشکلات عصبی خلاص شوند.
درمان آلزایمر
پیاز ها و برگ های این گل حاوی یک ماده (آلکالوئیدی) به نام گلانتامین هستند که به کاهش سرعت فرایندهای مخرب آلزایمر و زوال عقل کمک می کند و اکنون پزشکان بسیاری از کشور های پیشرفته از آن برای درمان آلزایمر استفاده می کنند. آلکالوئید با بازگرداندن تعادل انتقال دهنده های عصبی (فرستنده های شیمیایی) در مغز، به بهبود حافظه، تمرکز و توانایی های شناختی عمومی، به ویژه استیل کولین عصبی کمک می کند.
فلج اطفال
همان طور که می دانید در گذشته یکی از مخوف ترین بیماری های که مردم را تهدید می کرده، فلج اطفال بوده است. مردمان اروپای شرقی از عصاره چای گل برفی به فرزندان خود می نوشاندند تا از ابتلا به فلج اطفال جلوگیری کنند. تحقیقاتی که در سال 2016 در دانشگاه هلسینکی فنلاند انجام شده است نشان می دهد، خواص گل برفی می تواند به درمان این بیماری کمک کند.
بهبود کیفیت خواب
گالانتامین آلکالوئید جدا شده از گل برفی همچنین می تواند باعث ایجاد خواب آلودگی شود (زمانی که ما خود آگاه و قادر به کنترل حوادث در خواب می شویم) همچنین زمان صرف شده در خواب REM را افزایش می دهد. اساسا فرایند خوابیدن سه مرحله دارد که بخش REM مهم ترین بخش آن محسوب می شود. کسانی که بعد از اینکه از خواب بیدار می شوند و با اینکه خواب کافی داشته اند احساس خستگی می کنند، معمولا از کمبود بخش REM رنج می برند. امروزه یکی از مهم ترین دارو هایی که در کلینیک های خواب استفاده می شود، عصاره پیاز گل برفی است.
گل برفی در حماسه ها
به خواص گل برفی در درمان آلزایمر و افزایش حافظه حتی در حماسه ها نیز اشاره شده است. از جمله آنها می توان به حماسه ادیسه اشاره کرد. سه هزار سال پیش، در شعر حماسی ادیسه از هومر، مرکوری خدای رندی (هرمس) به ادیسیوس یک گیاه به نام مولی داد. ( گیاه مولی همان گل برفی است) این گل می توانست جلوی سحر فراموشی جادوگری به اسم سییرس را بگیرد. در اساطیر یونانی و رومی، مرکوری به عنوان پیام رسان خدایان و آورنده رویا شناخته می شود. با اهدا کردن گل برفی توسط این خدا، احتمالا هومر هم از خواص خواب آوری این گیاه آگاه بوده است.
نیازهای اکولوژیکی
خاک های مناسب برای کاشت این گیاه، خاک های شنی یا خاکهای با بافت متوسط می باشد. این گیاه در طول رویش به مقادیر مناسبی مواد و عناصر غذایی نیاز دارد. این گیاهان را می توان در خاک های کمی اسیدی، یا نیمه اسیدی، با موفقیت کشت نمود.
تکثیر گیاه
کاشت و تکثیر گیاه گل برفی به وسیله بذر و همچنین به روش رویشی صورت می گیرد.
تکثیر به وسیله بذر: بذرها را در اواخر آذر ماه در زمین هایی که برای کشت این گیاه آماده شده اند، کشت می کنند. بذرها پس از پشت سر گذاشتن یک دوره سرما، در بهار سال بعد سبز می شوند.
تکثیر گیاهان از طریق بذر، نه تنها روش مناسب و مطمنی نیست؛ بلکه رویش گیاه از بذر بسیار کند و آهسته خواهد بود، یعنی گیاهان 3 تا 4 سال پس از کاشت به گل خواهند نشست.
تکثیر رویشی: کاشت و تکثیر گل برفی معمولا به روش رویشی انجام می گیرد. ریزوم های گیاه را در موقعی از سال که هوا سرد نباشد، به طول 4 تا 10 سانتی متر جدا کرده، سپس آنها را در ردیف هایی به فاصله 30 تا 40 سانتی متر و در عمق 4 تا 6 سانتی متر کشت می کنند.
محصول گیاهانی را که به روش رویشی تکثیر شده اند، می توان از سال دوم برداشت کرد.
گل برفی به مدت 5 تا 6 سال، محصول دهی اقتصادی دارد، پس از این مدت باید آنها را ریشه کن کرد و گیاهان جدیدی را جایگزین آنها نمود.
مراقبت و نگهداری
چون رشد اولیه گیاه گل برفی بسیار کند است، علفهای هرز بدون مانع و به سرعت توسعه می یابند. لذا کنترل علف های هرز قبل از کاشت و نیز تهیه بستر عاری از علف هرز، ضرورت دارد. مبارزه با علف های هرز در طول رویش گیاهان نیز لازم است. می توان با استفاده از کولتیواتور، علف های هرز را وجین کرد.
برداشت محصول
اوایل تابستان ( تیر )، زمان مناسبی برای برداشت برگ هاست. در این صورت، برگ ها را از ناحیه نزدیک به زمین برداشت می کنند( عمل فوق را می توان با داس نیز انجام داد).
فصل پاییز، زمان مناسبی برای برداشت اندام های زیرزمینی است. اندام های برداشت شده را در سایه و یا به وسیله خشک کن های الکتریکی، در دمای 40 تا 50 درجه سانتی گراد، خشک می کنند. مقدار رطوبت مجاز در برگ ها پس از خشک شدن، 11٪ تا 12٪ است.
نسبت برگ های تازه به خشک 5 به 1،گل ها 7 به 1 و ریشه 3 به 1 است.
پیکر گیاهان به علت وجود گلیکوزید های سمی، خطرناک و مرگ آور است. از این رو، هنگام برداشت محصول و خشک کردن آنها، باید از دستکش، روپوش و کفش های بلند استفاده نمود. همچنین، پس از اتمام کار باید دست ها را با آب و صابون شست.
