نقش گیاهان پوششی در کشاورزی ارگانیک

در این مقاله پیرامون اثرات کاشت های مختلف بر کشاورزی ارگانیک و با تمرکز بر نقش گیاهان پوششی صحبت خواهیم کرد.

خاک سالم، گیاه سالم، انسان سالم با کشاورزی ارگانیک

رشد سریع علم و فناوری های نوین همچون مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، استفاده بی رویه از کودها و آفت کش های شیمیایی اگر چه باعث افزایش کمی تولیدات کشاورزی گردید و مشکل غذا را در بسیاری از کشورها بالاخص کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه حل نموده است.

اما به دلیل بر هم خوردن تعادل بیولوژیکی اکوسیستم ها و تاثیر نامطلوب باقی مانده سموم و هورمون های موجود در کودهای شیمیایی بالاخص نیترات و کادمیم به عنوان ۲ عامل بیماری زا و سرطان زا، بروز آفات و بیماری های عدیده در انسان، گیاه و حیوان و کاهش کیفیت مواد غذایی باعث مطرح شدن کشاورزی کاملا متفاوت و متضاد با کشاورزی صنعتی امروزی به نام کشاورزی ارگانیک در جهان شده است.

کشاورزی ارگانیک که از آن به عنوان کشاورزی پایدار نیز نام برده می شود تعریف آن از کشوری به کشور دیگر بر اساس اقلیم آن متفاوت است اما وجه مشترک آن عبارت است از:

شیوه ای کشاورزی که گیاهان و یا حیوانات تولید شده در این روش بدون دخالت و مصرف افراطی نهاده دام خارج از مزرعه و یا نهاده هایی که منشاء شیمیایی دارند مانند کود و آفت کش، حشره کي قار کش، علف کش، ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی و نژادی، داروهای دامپزشکی، مواد افزودنی و تابش اشعه ها تولید شوند.

به دلیل مصرف به شدت محدود کودهای شیمیایی دفع آفات نباتی در تولید محصولات در این روش که این مهم در راستای تعامل سازگار فعالیت انسان با سیستم چرخه طبیعت و استفاده منطقی و متعارف از آن که خود عاملی در جهت ایجاد تعادل پایدار در منابع آب و خاک خواهد بود به آن کشاورزی پایدار نیز گفته می شود.

هدف کشاورزی ارگانیک افزایش راندمان تولید محصول با شرط حفاظت از حاصل خیزی خاک و با کمترین تکیه بر استفاده از مواد شیمیایی می باشد.

البته این سوال همواره به عنوان یک سوال مهم و حیاتی برای کارشناسان و متخصصین صنعت کشاورزی مطرح بوده است که چگونه می توان بدون بر هم زدن اکوسیستم و آلوده کردن آب، خاک و هوا بتوان عملکرد سیستم کشاورزی را افزایش داد؟

کشاورزی ارگانیک تا حد بسیار زیادی توانسته است به این سوال پاسخ دهد.

زیرا کشاورزی ارگانیک نوعی مدیریت تولید محصول می باشد که به دلیل استفاده از نهاده های داخل مزرعه و به صورت طبیعی باعث تقویت و توسعه سلامت اکوسیستم های زیستی و خاک می شود.

این روش از کشاورزی را نمی توان بازگشت به کشاورزی سنتی که اجداد ما انجام می دادند قلمداد کرد و مجریان بخش کشاورزی نمی توانند خود را بی نیاز از دستاوردهای علمی احساس کنند زیرا مجهز شدن این نوع کشاورزی به علم و تکنولوژی روز دنیا باعث شده که مناسب ترین کیفیت تولید کشاورزی را به خود اختصاص دهد.

از عواملی که باعث گردیده است کشاورزی ارگانیک تبدیل به رویکردی جهانی شود و رشدی سریع در جوامع پیدا کند اقتصادی بودن و اهمیت دادن به اکولوژی و حفظ خاک و محیط زیست می باشد.

البته این نکته نیز حایز اهمیت می باشد که کشاورزی ارگانیک صرفا جایگزین نمودن نهاده های آلی با عوامل شیمیایی نمی باشد زیرا استفاده غیرصحیح و غیر متعارف مواد آلی نیز باعث اختلال در سیستم چرخه های زیستی می گردد.

اساس کشاورزی بیولوژیک یا ارگانیک بر زنده بودن سیستم خاک و در حالت کلی مزرعه استوار است که با تقویت خاک باعث قوت میکروارگانیسم های مفید نیز می شود.

خاک یکی از اجزای مهم تشکیل دهنده بسترهای کشاورزی می باشد که به عنوان زیربنای مهم رشد گیاهان محسوب می شود و تغییرات فیزیکی و شیمیایی به وجود آمده در خاک که با دخالت انسان باعث بروز اختلال در سیستم خاک و آب گردیده است و بدون در نظر گرفتن عواقب منفی و خطرناک فقط سعی در کسب درآمد و برآورده نمودن نیازهای غذایی جامعه بوده است.

در کشاورزی ارگانیک به دلیل استفاده از کودهای آلی و بیولوژیک و کمترین شخم، تناوب در کشت و همچنین تقویت و بهبود جانواران مفید خاک و تخمیر مواد آلی و افزایش مواد مغذی خاک باعث بهبود بافت خاک گردیده و با استفاده از کمپوست ها و کودهای آلی و حیوانی باعث باروری بیشتر خاک می گردد و به همین سبب فرسایش خاک به میزان قابل توجهی کاهش و تنوع زیستی به دلیل احترام گذاشتن به ظرفیت های طبیعی خاک نیز افزایش می یابد.

بین خاک، گیاه، حیوان و انسان رابطه نزدیک و ناگسستنی وجود دارد. زیرا سطح سلامت انسان به طور مستقیم با کیفیت غذای مصرفی او ارتباط دارد و توفیق هر انسانی در زندگی رابطه مستقیم با سطح سلامت جسمی و روحی آن دارد.

ایران به دلیل شرایط اقلیمی بسیار مناسب برای کشاورزی ارگانیک مساعد است و امید است با اقتصادی کردن سیستم کشاورزی ارگانیک در کشور که یکی از اساسی ترین اصول آغاز این حرکت ملی می باشد بتوانیم با توسعه تولیدات محصولات ارگانیک در عرضه مطمئن در شبکه توزیع داخلی و صادراتی که در آینده نه چندان دور مهم ترین و اصلی ترین شرط حضور در بازارهای جهانی عرضه محصولات کشاورزی عاری از مواد شیمیایی خواهد بود حضوری پررنگ داشته باشیم.

کارشناسان بارها از طریق رسانه های گوناگون نسبت به تغذیه گیاهان با کود شیمیایی و رعایت نکردن اصول علمی در تولید محصولات کشاورزی و دامی به دلیل پیامدهای منفی و آثار سوء آن بر سلامت شهروندان اظهار نگرانی نموده اند.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۰۷ رتبه بهداشتی ایران را در بین کشورهای دنیا ۱۲۳ اعلام نموده است که علت اصلی آن سوء تغذیه و عدم رعایت اصول مصرف بهینه کود شیمیایی در مزارع و سموم و هورمون های دفع آفات و باقی ماندن اثرات و ترکیبات آنها در محصولات کشاورزی می باشد که خود موید این وضع اسفبار می باشد.

شاید این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که چرا سرطان ها بالاخص سرطان های دستگاه گوارش در ایران بسیار آمار بالایی نسبت به کشورهای دیگر دارد جواب این سوال را باید به وجود کادمیم و نیترات بیش از اندازه سطح استاندارد جهانی در محصولات کشاورزی و سبزیجات دانست.

زیرا ۸۰ درصد کودهای مصرفی در کشاورزی ایران را کودهای اوره و فسفر تشکیل می دهد و این ترکیبات شیمیایی می باید به عنوان بزرگ ترین سم مهلک به کشاورزان محترم و بالاخص مردم معرفی شود.

با اعمال سیاست های نادرست دست اندرکاران امور کشاورزی یارانه ۸۰۰ میلیارد تومانی به کودهای شیمیایی اختصاص داده اند و با یک ششم قیمت وارداتی در اختیار کشاورزان قرار می دهند، کشاورزان نیز از این کودها به صورت کاملا افراطی و بی رویه به دلیل ارزانی و قابل دسترس بودن و عدم نظارت کارشناسانه به راحتی استفاده می نمایند و این خود باعث گسترش تولید محصولات غیراستاندارد در جامعه شده است.

امید است با ایجاد بستری مناسب و هدفمند و با تصویب و اعمال سیاست های صحیح و نظارت های مستمر و قانونی دولت محترم بر مصرف کودهای شیمیایی و ایجاد آزمایشگاه های سنجش و کنترل محصولاتی که میزان ترکیبات شیمیایی در آنها بیش از سطح استاندارد جهانی می باشد از ورود آنها به سبد غذایی مردم جلوگیری شود.

نقش گیاهان پوششی در کشاورزی ارگانیک

چندین لایه از پوشش گیاهی متراکم باعث کاهش سرعت قطرات بارانی که روی زمین می افتند، می شود. قطرات بزرگ که روی برگ های بالایی درخت افتاده می شود توسط پوشش گیاهی (کانوپی) بوته ها و گیاهان روی زمین دریافت می شود.

قطره آبی که به زمین می رسد با سرعت کمتری فرود آمده و همچنین حداقل اثر شکنندگی ذرات خاک را خواهد داشت. زمین مستقیما با گیاهان زنده ای مانند سرخس ها، خزه ها، جوانه ها و مواد فاسد (برگ، پوسته درخت، سرشاخه ها ، شاخه ها) پوشیده شده است.

ریشه ها، جلبک ها و قارچ ها که غنی از هوموس هستند شدید، در سطح خاک نفوذ کرده، تعداد زیادی از ارگانیسم های خاک مانند کرم خاکی باعث شل نگه داشتن خاک و ساختار پایدار خاک می شود و به همین دلیل آب باران به راحتی نفوذ می کند.

کاشت گیاهان پوششی بصورت متراکم باعث محافظت از خاک می گردد. در کشت گیاهان چند ساله مثل درختان میوه، کاشت متراکم را می توان با کشت لگوم ها ، گراس ها و گیاهان خزنده بین درختان بدست آورد.

در کاشت درختان جدید، گراس های علوفه ای و محصولات قابل کشت (مانند آناناس ، لوبیاها و…) را نیز می توان تا زمانی که درختان سایه اندازی کنند کشت کرد. نه تنها محصولات بلکه حتی گراس ها و علف هرز می تواند از خاک محافظت کنند.

در صورت امکان عملیات مبارزه با علف های هرز را به بعد از بارش باران های سنگین موکول کنید. زیرا علف های هرز به حفظ خاک کمک خواهند کرد. اگر ریشه کنی علف های هرز از این جهت که با محصولات به رقابت شدیدی می پردازند ضروریست باید علف های هرز را بصورت کپه ای بر روی زمین باقی گذاشت تا به عنوان مالچ عمل کنند.

مالچ بدین معنی است که سطح خاک را با مواد گیاهی چیده شده بپوشانند. مالج دارای عملکردهای بسیاری از جمله: اثر حفاظت شدیدی بر روی فرسایش خاک دارد. تا جایی که این برگ ها و یا ساقه قدرت فرسایش باران های ناگهانی را کاهش می دهند.

گیاهان پوششی

به هر گیاهی که سطح خاک را بپوشاند و باعث بهبود باروری خاک شود گیاهان پوششی می گویند. که می توانند شامل گیاهان لگومینوز که دارای فواید دیگری نیز برای خاک است، علف های هرز با سرعت رشد بالا باشد که هر دو دارای توان تولید بیوماس بالایی هستند.

همواره مهم ترین خصوصیت گیاهان پوششی سرعت رشد بالای آنها و ظرفیت پوشاندن خاک می باشد.

خصوصیات زیر باعث ایجاد گیاهان پوششی ایده ال می گردد

• بذرشان ارزان، دسترسی به آنها آسان باشد، برداشت، ذخیره کردن و رشد آنها به راحتی صورت گیرد.
• دارای رشد سریع بوده و قادر باشند در مدت زمان کوتاهی سطح خاک را بپوشانند.
• در برابر آفات و بیماریها مقاوم باشند.
• قابلیت تولید مقدار زیادی مواد ارگانیک و مواد خشک را داشته باشند.
• نیتروژن را در خاک تثبیت کرده و آن را قابل استفاده برای گیاه کند.
• دارای سیستم ریشه ای خرد کننده ی خاک متراکم باشند و همچنین باعث تولید خاک تجزیه شده گردد.
• کاشت و مدیریت آن بصورت تک محصولی آسان باشد یا اینکه با دیگر محصولات رشد کند.
• بتواند به عنوان علوفه یا دانه مثل دانه خوراکی عمل کند.

گیاهان پوششی – لوبیای گاوی

لوبیای گاوی (Vigna unguiculata) یکی از مهم ترین لگوم هاست که در محدوده مناطق گرم و نیمه گرم رشد می کند. این گیاه دارای خصوصیاتی است که آن را به عنوان گیاهان پوششی ایده آل مطرح کرده اند.

• این گیاه به خشکی مقاوم بوده و می تواند با آب خیلی کمی رشد کند.
• این گیاه قادر به تثبیت نیتروژن در خاکهای فقیر است.
• این گیاه به سایه مقاوم است بنابراین در کشت مخلوط قابل استفاده می باشد.
• دانه های آن خوراکی است و می توان به عنوان یک منبع غذایی غنی از پروتئین برای دام ها استفاده کرد.
• این گیاه کاملا به حمله آفات مقاوم بوده.
• کشاورزان که در نواحی زیر صحرای آفریقا زندگی می کنند لوبیای گاوی را با ذرت، سورگوم، ارزن و کاساوا کشت می کنند.

طراحی سیستم های کاشت گیاهان پوششی

سیستم های کاشت باید طوری طراحی گردند که سطح خاک همواره با کانوپی گیاهان پوشیده شده باشد. در نواحی قابل کشت زمان دقیق بذرپاشی و کاشت می تواند مانع از شستشوی خاک غیر پوشش دار طی فصول بارانی سال گردد. بعد از برداشت محصولات اصلی ، محصولات کود سبز باید کاشته شوند. در سراشیبی ها محصولات باید در خطوط متقاطع با شیب ها نسبت به حالت عمودی کاشته شوند (روی خطوط تراز) که این امر می تواند باعث کاهش سرعت زیاد آب سطحی گردد.

انواع مناسب گیاهان پوششی

در محصولاتی که اکثر اوقات برای حفاظت کانوپی استفاده می شوند باید گونه هایی با سرعت رشد بالا مثل لوبیا یا شبدر باشد که به حفاظت خاک در طی مراحل رشد محصول اصلی کمک خواهد کرد.

روش های قابل اجرا برای دستیابی به پوشش گیاهی دائمی می تواند شامل این نکات باشد:

• زمان شخم
• زمان جوانه یا نشاء آنها
• کشت مخلوط
• کشت داخل محصولی
• گیاهان پوششی
• مالچ پاشی
• زمان مبارزه با علف های هرز
• کاشت کود سبز در فصولی که زمین خالی است
• عملکرد مورد انتظار
• قابلیت دسترسی به گونه های مناسب
• قیمت بذر
• قابلیت دسترسی به آب
• قابلیت صرفه جویی
• استفاده مضاعف از گیاهان جانبی
• کاهش خطر
• امنیت غذایی

زیتون تلخ جایگزین آفت کش های شیمیایی

محققان ایرانی توانستند به فرمولاسیون آفت کشی زمینهای کشاورزی و مزارع از طریق زیتون تلخ برسند. این نوع آفت کشی نسبت به آفت کشی شیمیایی مفیدتر است .

زیتون تلخ در استان گیلان بیشتر دیده میشود. در موسسه گیاهپزشکی، فرمولاسیونی از زیتون تلخ گیاهی تهیه شده که از آن می توان در آفت کشی مزارع و زمینهای کشاورزی استفاده کرد.

فرمولاسیون Ec این آفت کش تهیه شده و در مرحله ساخت قرار دارد. آفت کشی زیتون تلخ شناخته و اثبات شده است ولی هنوز مشخص نشده که بر روی چه حشراتی تاثیر گذار است که این موضوع در دست بررسی است.

در حال حاضر عصاره این گیاه بر روی نماتدها که گونه ای از آفت ها هستند و به ریشه گیاهان آسیب می رسانند موثر بوده است. این نماتدها در بسیاری از زمین های کشاورزی و در ریشه های گیاهان دیده میشوند.

گزنه به عنوان آفت کش طبیعی و کود ارگانیک

گزنه با نام علمی Urtica dioica گیاهی از تیره گزنه، علفی و پایا با ساقهای منشعب است. ساقه آن راست و چهار گوش بوده و برگ های آن پوشیده از کرکهای گزندهای است.

گزنه گیاهی است بسیار مفید و خودرو و نام آن که از فعل گزیدن می آید و به دلیل خارهای ریز و لطیف پرزدار گزنه نامیده می شود. گیاه برگ هایی به شکل قلب دارد و دارای شیارهای شفافی بر روی ساقه ای بلند و صاف است که گاهی بین ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر و حتی تا یک متر ارتفاع دارد.

گزنه گیاه قانعی است که امروزه به علت دارا بودن مواد معدنی و ویتامین های فراوان فواید و مصارف فراوانی در در زمینه تغذیه و بهداشت از نظر اقتصادی را به خود اختصاص داده و در دامداری و کشاورزی نیز مصارف زیادی برای کشاورزان و بهبود کشاورزی دارد.

این گیاه خودرو در کنار و گوشه جاده ها و محل های مخروبه یعنی اماکن سایه دار و مرطوب به شکل فراوانی می روید و نیازی به تیمار زیاد ندارد و با بذرهایی که در بخش تاج گل تولید می کند در سال های بعدی خود به خود تکثیر می شود .

البته این گیاه ، گیاهی است چند ساله که دارای ریشه های ضخیمی در زیر خاک است و هر سال دوباره رشد و نمو می کند.

این گیاه مصارف غذایی و دارویی بسیاری داشته و یکی دیگر از مصارف آن در بهبود کشاورزی و دفع دسته ای از آفات طبیعی و بهبود محیط زیست یعنی عنصر خاک و عدم آلودگی به مواد شیمیایی و نیز کمک به حفظ منابع ارزی داخلی است این گیاه به عنوان آفت کش طبیعی برای دفع شته ها استفاده می شود.

سودمندی گیاه گزنه در کشاورزی جهت دفع شته

روی برگ ها و ساقه گیاه گزنه پوشیده از پرزهای ریز و نرمی است که تماس آنها با پوست باعث خارش و سوزش می شود (البته در برخی نوشته ها آورده شده که این تماس پوستی با گیاه گزنه برای بیماران روماتیسمی سودمند است).

از گیاه گزنه به دلیل وجود همین خارها و مواد موجود معدنی در فراوردهای تولید مواد آفت کش کشاورزی و باغداری در باغ و مزارع محلی امروزه بخوبی استفاده می شود.

از این گیاه می توان برای زدودن آفات طبیعی بطور مثال انواع و اقسام شته و شپشک های مضری که باعث تخریب گیاه و بخصوص برگ های آن می شوند در باغات و مزارع استفاده کرد.

روش تهیه نسخه آفت کش ارگانیک (طبیعی) از گیاه گزنه

استفاده از گزنه به عنوان آفت کش طبیعی به این صورت است که با استفاده از دستکش ضخیمی که مانع فرو رفتن خارهای ریز گزنه در دست می شود ، مقداری گیاه گزنه را با کل ساقه و برگها یکدست قیچی کرده و برای این منظور یعنی دفع افت با مخلوط آب استفاده میشود .

اگر برگ و ساقه های گیاه گزنه به پوست دست بخورد ، خارک های ریزی که کمرنگ و نرم هستند به پوست فرو رفته و باعث سوزش و خارش و درد و کمی سر شدن محل تماس میشود و گاهی مقداری حساسیت پوستی نیز ممکن است ایجاد کند.

برای جلوگیری از این امر استفاده از دستکش ضخیم توصیه می شود. برای تهیه این آفت کش طبیعی به یک ظرف پلاستیکی درب دار (ظرف نباید فلزی باشد) نیاز است .

یک کیلو گیاه گزنه خرد شده را در ۱۰ لیتر آب با درون ظرف پلاستیکی ریخته و با یک همزن چوبی مواد را به خوبی باهم مخلوط می کنند و درب آن را می بندند. محتوای ظرف ۱۰ لیتر آب ۱۰ کیلوگیاه گزنه درشت خرد شده و به مدت ۱۴ تا ۲۰ روز به شکل در بسته نگهداری می شود و هر روز یک بار این مایع به وسیله یک تیرک چوبی به هم زده می شود تا این مایع بخوبی در حالت گرما به حالت گندیده یعنی فعل انفعلات شیمیایی در آید.

موقع باز کردن درب مایع بوی نامطبوعی دارد که لازمه عمل شیمیایی این مایع آفت کش است و بهتر است . هر چقدر هوا گرم تر باشد عمل فعل انفعلات شیمیایی بهتر انجام می گیرد.

بعد از اتمام ۱۴ تا ۲۰ روز مایع آفت کش ارگانیک گزنه بشکل مایع زلال قهوه ای در می آید. البته این مایع آفت کش ارگانیک بسیار غلیظ است و قبل از مصرف برای گیاهان حتما باید با حجم مشخصی از آب رقیق و سپس مصرف شود.

مایع قهوه ای آفت کش تهیه شده از گزنه را صاف کرده و برای از بین بردن شته و شپش های مضر گیاهی مورد استفاده قرار می دهند.

مثل کنه ها، هزار پا و سوسک های گیاهخوار است که به عنوان مواد غذایی از برگ و گیاه مغذی گزنه تغذیه می کنند . بنابراین درهنگام استفاده و قیچی کردن یا گزنه از محیط های مخروبه ساختمانی و خرابه ها حتمالابلای برگ های چتری گیاه بخوبی کنترل شود تا حشره های گزنده به خصوص کنه لابلای برگ ها پنهان نشده و باعث نیش زدگی و انتقال ویروس ها به بدن نشود.

با توجه به روش تکثیر مصنوعی کشاورزی گیاه گزنه ، میزان کنترل به وسیله مواد دفع آفات بهتر بوده و می توان مانع زیست حشرات گزنده بخصوص کنه در اطراف این گیاه فوق العاده مفید شد.

بهره گیری از گیاه خارشتر به منظور تولید هندوانه دیم ارگانیک در جهت توسعه پایدار در بخش کشاورزی مناطق خشک و نیمه خشک

کشور ایران به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی و قرارگیری در منطقه خشک و نیمه خشک دارای گیاهان و علف های هرز به خصوصی می باشد که شاید در نگاه عام گیاهانی بی ارزش و زیان بار به حساب آیند.

از جمله این گیاهان می توان به گیاه خارشتر اشاره کرد. استفاده از گیاه خارشتر به جهت تولید هندوانه دیم ارگانیک سالیان دراز در برخی استان های کشور از جمله خوزستان، فارس، یزد، اصفهان و خراسان به صورت بومی رواج داشته، ولی رفته رفته با ورود کودهای شیمیایی سهل الوصول و ارزان قیمت و اعمال سیاست های دولت در جهت سوق دادن اهالی این مناطق به کاشت محصولات خاص، به ورطه فراموشی سپرده شده است.

روش کار بدین صورت است که ابتدا گیاه خارشتر با قطر مناسب گزینش شده، سپس با خراش دادن قسمت خاصی از ساقه، بذر هندوانه در آن قرار می گیرد؛ در این شرایط بذرهندوانه از گیاه میزبان که دارای ریشه عمیق می باشد، آب و سایر مواد غذایی مورد نیاز خود را تامین می کند.

نتایج نشان می دهد که محصول بدست آمده با روش فوق از لحاظ کیفی در سطح بالایی بوده و علی رغم تصور برخی افراد بومی که انتظار طعم شور از این محصول داشتند، این محصول شیرین و دارای خواص دارویی نیز می باشد.

بدین ترتیب در کویر خشک با بهره گیری از تجربیات ارزشمند گذشتگان می توان محصولی را تولید کرد که ۹۲٪ آن را آب تشکیل می دهد.

دانش پیشینیان می تواند مشکل گشایی در جهت افزایش بهره وری و ایجاد بستری پایدار در تولید محصولی ارگانیک، با ارزش غذایی و اقتصادی بالا شده و از این راه بتوان در راستای بهبود وضعیت معیشتی اهالی این مناطق استفاده نمود.

ایده هایی برای زراعت ارگانیک و کنترل آفات بطور طبیعی

کاشت برخی از گیاهان با یکدیگر، فاصله بندی صحیح و روش های طبیعی کنترل بسیاری و آفت می تواند تولید سالم بدون نیاز به مواد شیمیایی را تضمین کند.

برخی از گیاهان یکسری خصوصیات طبیعی دارند که وقتی در کنار دیگر گیاهان کاشته شوند، به آن گیاهان کمک می کنند تا رشد کنند و آفات را دور نگه دارند. استفاده از این خصوصیات طبیعی، راهی برای افزایش تولید در باغ و قراردادن گیاهان بیشتر در یک فضای کوچک تر است.

کاشت گیاهان همراه احتمالا از زمانی آغاز شده است که باغبان اولیه متوجه شده بودند که برخی از گیاهان زمانی که در کنار برخی از گیاهان دیگر کاشته می شدند به بهترین حالت از رشد خود می رسند.

برای برخی از این افسانه ها و روایات قومی پشتوانه ای علمی نیز وجود دارد، اما بسیاری هم معتقدند که کاشت گیاهان همراه عمدتا ثابت نشده است. البته، باغبانان همیشه می توانند این ایده ها را عملا امتحان کنند و کارایی آن را محک بزنند.

تحقیقات نشان می دهد که کاشت گیاهان همراه در فرهنگ اقوام بومی در واقع به طور طبیعی رخ می داده است. ترکیبات موجود در گیاهان به عنوان مواد دافع آفات یا جذب شکارچیان آفات عمل می کنند.

گیاهان همراه برای گمراه کردن و یا دفع آفات گیاهی و یا برای تشویق رشد سایر گیاهان و به عنوان یک تله برای آفات و انگل ها عمل می کنند و مورد استفاده قرار می گرفته اند.

گیاهان همراه به منظور ارائه مواد غذایی و یا احتمالا یک خانه جذاب یا زیستگاه برای حشرات مفید نیز ممکن می تواند به عنوان پرستار محصول مورد استفاده قرار گیرد و ایفای نقش نماید.

این گیاهان همچنین قادر به تولید بوهایی هستند که آفات را گیج و گمراه کند و از حضور آنها جلوگیری نماید و یا بوی تولیدی آنها به گونه ای باشد که یک محصول در حال رشد گیاهی را از دید آفات پنهان و مخفی سازد.

ریحان

اگر با گوجه فرنگی کاشته شود، تولید و طعم را بهبود می بخشد. ریحان برای فلفل ها نیز خوب است و گفته شده است که پشه ها را دفع می کند. همچنین می توان ریحان را در سراسر باغ برای رایحه و خواص سودمندش کاشت.

گاو زبان

یک همراه عالی برای گوجه فرنگی و کلم است زیرا کرم شاخدار گوجه فرنگی و شاپرک کلم را دفع می کند. همچنین به گیاه توت فرنگی نیز کمک می کند و در واقع برای هر چیزی در باغ سودمند است.

بابونه

یک همراه عالی برای کلم، خیار، پیاز و تمام خانواده کلم است. طعم آنها را بهبود می بخشد و یک گیاه عالی است زیرا حشرات مفید را جذب می کند و گل های زیبا و ظریفی دارد.

شوید

نیز اگر با کلم، خیار، کاهو و غیره کاشته شود، عالی می شود زیرا طعم را بهبود می بخشد و به دفع آفات کمک می کند و همچنین در تهیه ترشی خانگی می توان آن را بکار برد.

شوید می تواند خیلی بزرگ شود، بنابراین آن را بایستی در وسط بستر خیار کاشت. شوید را نباید با گوجه فرنگی کاشت.

علف گربه (گل نپتون catnip)

یک گیاه عالی برای کاشتن و در دسترس داشتن است. کشت آن نزدیک کدو و خیار شته ها و حشرات کدو را دفع خواهد کرد.

برگ های خشک شده آن می تواند به صورت چای به آرام کردن معده کمک کند و همچنین اسپری آن بر روی بسیاری از گیاهان، قدرت کنترل آفات آن را دو برابر می کند.

تربچه

می تواند در سراسر باغ و در زیر گیاهانی مانند خیار کاشته شود تا سوسک های خیار را دور کند.

گل همیشه بهار

اگر در سراسر باغ کاشته شود، به جلوگیری از کرم های حلقوی کمک می کند و آفات را دور می کند. آنها تمام تابستان گل خواهند داد.

گل های لادن

گل های همراه عالی برای گوجه فرنگی، خیار، کلم و گیاهان دیگر هستند. این گل ها خوردنی هستند و می توانند در سالاد ریخته شوند. آنها برای طالبی و کدو نیز مفید هستند.

پیاز

پیاز را می توان آزادانه در سراسر باغ کاشت که به دور نگه داشتن آفات از کلم، بروکلی، گوجه فرنگی، توت فرنگی، فلفل، خیار و دیگر گیاهان کمک می کند. کشت مخلوطی از این گیاهان می تواند آفات باغ را به میزان زیادی کاهش دهد.

گل های آفتابگردان

همراهان عالی و زیبا در سراسر باغ هستند. آنها یک داربست در کنار خیار، لوبیا و گیاهان رونده فراهم می کنند. آنها مقاوم و بادوام اند و یک تله عالی برای شته ها و دیگر آفات هستند. آنها معمولا خودشان دانه های زیادی را برای استفاده در سال آینده فراهم می کنند.

چای یا محلولی از پودر کتانجکشه (نوعی جلبک بزرگ kelp)

به دور کردن سوسک های ژاپنی و شته ها کمک می کند و همچنین مواد مغذی برای گیاهان را فراهم می کند. آن را یک بار در هفته یا بیشتر، قبل و در مدت زمان های آلودگی به حشرات بر روی گیاه اسپری می کنند.

اسپری سیر و فلفل قرمز تند

بسیاری از حشرات باغ و آفات را دور می کند. این روش احتمالا ارزان ترین گزینه برای تهیه در خانه است و در زمان اسپری کردن نیز مضر نیست. یک بار در هفته یا بیشتر برای چندین هفته قبل و در مدت زمان های آلودگی می تواند به کار برده شود.

چای بادرنجبویه

چای بادرنجبویه حشرات کدو و شته ها را دفع می کند. ۲ بار در هفته یا در صورت نیاز بیشتر، آن را اسپری می کنند.

جوش شیرین حل شده در آب

می تواند به جلوگیری و درمان قارچ ها و کپک پودری شکل بر روی گیاهان کمک کند.

پودر خاک دیاتومه

یک ماده جلوگیری کننده و از بین برنده همه کاره برای هر نوع آفت حشره است، چون همه آفت ها را می کشد، بنابراین باید با دقت استفاده شود. معمولا فقط زمانی که لارو (کمینه) هر حشره ای بر روی گیاهان دیده شود، استفاده می گردد. باید بعد از آبیاری با بارش باران دوباره زده شود.

اسپری گیاه نیم

یک گزینه محبوب در دنیا برای کنترل آفات است.

کود دهی طبیعی

گزینه های طبیعی بسیار خوبی برای کود دهی و حاصلخیز کردن خاک وجود دارند. برنامه ریزی خوب و کاشت گیاهان همراه می تواند به بازدهی خوب منجر شود، اما اگر با خاک فقیر باغبانی را آغاز شود، برخی از کودها ممکن است مورد نیاز باشد.

چای کتانجک (نوعی جلبک بزرگ KELP)

یک اسپری برگ عالی است که وقتی بر روی برگ ها اسپری شود (فقط در زمان های گرم روز اسپری نشود)، گیاهان را تغذیه می کند. پاشیدن پودر کتانجک در اطراف گیاهان نیز می تواند اثر مغذی برای گیاهان داشته باشد.

چای گزنه

یکی دیگر از گزینه های مغذی است و اگر ضایعات آشپزخانه و برگ ها کمپوست می شوند، گزنه خشک شده را می توان برای تکمیل خاک و بستر کمپوست افزود.

گل های بومادران

آنها را می توان به صورت چای یا مخلوط مایع بکار برد و برای آبیاری گیاهان برای تغذیه بیشتر استفاده کرد. همچنین می توان پودر گل های بومادران را در سراسر باغ پاشید زیرا آنها اثر دفع کننده آفت نیز دارند.

علف های هرز

بسیاری از علف های هرز، گیاهان بومی هستند که طبیعت مادری آنها را برای شکوفایی منطقه ای خاص قرار داده است . به همین دلیل از بین بردن آنها بسیار سخت است.

همچنین بسیاری از به اصطلاح علف ها، خوردنی هستند و یا مصارف پزشکی دارند. برگ های جوان و سبز قاصدک، کاسنی دشتی و دیگر علف های معمول، را می توان در سالاد بصورت خام یا بصورت پخته مصرف کرد.

ریشه کاسنی دشتی اغلب برای بالا بردن طعم به قهوه اضافه می شود. بسیاری از این علف ها حاوی ویتامین ها و مواد مغذی بسیاری هستند که خوشمزه نیز می باشند.

علف کش های طبیعی

به طور کلی راه های کنترل آفات بطور طبیعی، ارزان تر از خرید آفت کش هامی باشد و همچنین برای باغ، خانواده و طبیعت و محیط زیست ایمن تر است.

روش های پیشگیری

ساده ترین راه برای پیشگیری از آسیب حشرات در درجه اول دور کردن آنها است. داشتن یک باغ سالم بهترین راه دفاع است.

-بایستی گیاهان ضعیف را بیرون کشید. آنها ممکن است آلوده به آفات باشند و شکارگران را جذب خواهند کرد.

– خاک ارگانیک

تهیه خاک ارگانیک و سالم مهم است. شیوه های کمپوست طبیعی، قرار دادن برگ ها یا کاه در اطراف گیاهان (به منظور جلوگیری از دست دادن آب یا یخ زدن ریشه گیاه) و پوشاندن روی خاک با کمپوست یا کودهای طبیعی بهترین راه برای رشد دادن گیاهان قوی و استوار است.

-اسپری یا خاکپوشی از جلبک

جلبک ها حاوی عناصری از قبیل آهن، روی، باریوم، کلسیم، سولفور و منیزیم می باشند، که رشد سالم را در گیاهان تقویت می کنند.

کود حاوی جلبک به صورت خاکپوش یا اسپری، رشد را تقویت می کند و به گیاه قدرت می دهد تا در برابر بیماری مقاوم باشد. خاکپوش جلبک همچنین کرم ها را دور می کند.

به حداقل رساندن زیستگاه حشرات

باید مزرعه را از مواد زائد و علف های هرزی که محل های زاد و ولد حشرات هستند، پاک نمود و از خاکپوش تمیز استفاده کرد.

کاشت گیاهان (محصولات) مختلف را در کنار یکدیگر

آفات و حشرات اغلب ویژه برخی گیاهان هستند. وقتی گیاهان به صورت مخلوط کشت شوند آفات کمتر احتمال دارد تا در سراسر یک محصول پخش شوند.

حفظ رطوبت مناسب

آبیاری ابتدای روز سبب می شود که شاخ و برگ ها برای بیشتر روز خشک بمانند. اندام ها و برگ های خیس، حشرات و آسیب قارچی به گیاهان را افزایش می دهد.

می توان با شیوه های آبیاری قطره ای آب را به ریشه گیاهان رساند بدون اندام های هوایی خیس شوند.

ضد عفونی ابزار

اگر ابزار آلوده باشند قبل از رفتن به نواحی دیگر باغ، باید ابزار را تمیز نمود. این کار، سرعت شیوع حشرات مهاجم را کاهش خواهد داد.

نمونه هایی از تحقیقات انجام شده در زمینه زراعت ارگانیک

آللوپاتی، مکانیسمی موثر در مدیریت علف های هرز گندم

علف های هرز از عوامل عمده کاهش ارزش کمی و کیفی محصولات کشاورزی هستند. روش های متفاوتی (مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیکی) برای کنترل علف های هرز وجود دارد که امروزه رایج ترین شیوه، استفاده از علف کش ها است.

آنچه که موجب رواج علف کش ها شده کارایی، صرفه جویی در وقت و نیروی انسانی و امکان استفاده از سیستم های شخم است.

اما اعتماد بیش از حد به این روش خطرناک خواهد بود زیرا نگرانی هایی را در مورد سلامت انسان و محیط زیست در پی دا اخیرا از آللوپاتی به عنوان راهکاری جدید برای کنترل علف های هرز یاد می شود.

در حقیقت با استفاده از مواد شیمیایی آزاد شده از برگ، گل، بذر، ساقه و ریشه های زنده و یا مواد تجزیه شده گیاه می توان علف های هرز را کنترل نمود.

در این بررسی سعی شده بر اهمیت کاربرد اللوپاتی گندم در مدیریت علف های هرز پرداخته شود.

آللوپاتی بقایایی گندم و آللوپاتی گیاهچه گندم هر دو می تواند برای مدیریت علف های هرز به کار رود. همچنین واریته های گندم در توانایی آللوپاتی بر علیه علف های هرز متفاوت هستند و انتخاب واریته هایی با توانایی اللوپاتی می تواند به عنوان استراتژی مفید در مدیریت تلفیقی علف های هرز استفاده شود.

اثر اسانس نعنا و دارچین روی دو مرحله زیستی کنه تارتن دولکه ای Acari:Tetranychidae)Tetranychus urticae Koch)

کنه تارتن دولکه ای، .Tethranychus articae Koch دارای انتشار جهانی است و هر ساله خسارت جبران ناپذیری به گیاهان مختلف وارد می نماید.

این آفت قادر است در یک دوره کوتاه مدت و دور از چشم کشاورزان در روی محصولات زراعی، باغی و به ویژه گیاهان گلخانه ای افزایش یابد.

با توجه به رشد صعودی مقاومت به سموم شیمیایی توسط کنه ها، وجود اثرات سوء سموم در حال استفاده روی موجودات غیر هدف، ظهور آفات ثانویه و طغیان آفات جدید، در این تحقیق سعی بر آن شد تا اثرات دو اسانس به دست آمده از قسمت های هوایی( گل وبرگ گیاه نعنا، Mentha longifolia Labiateae و پوست درخت دارچین، Chamomum zeylamicumn Lauraceae ) بر روی دو مرحله مهم زیستی تخم و بالغ کنه تارتن دولکه ای بررسی گردد.

آزمایشات زیست سنجی در شرایط ثابت دمایی ۳۶ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۴۰ درصد و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی انجام گردید.

میزان LC۵۰ گیاهان نعنا و دارچین روی کنه های بالغ به ترتیب برابر با ۵/۲۵ و 35/20 میکرولیتر در لیتر هوا و این میزان برای همین گیاهان روی مرحله تخم به ترتیب برابر با ۱۳ و 19/85 میکرولیتر در لیتر هوا به دست آمد.

بنابرین نتایج نشان داد که اثر اسانس گیاه دارچین روی مرحله بالغ کنه دولکه ای و اسانس نعنا روی مرحله تخم بیشتر است و از آن می توان برای کنترل این آفت به عنوان جایگزین سموم شیمیایی استفاده نمود.

اثر حشره کشی اسانس ترخون (Artemisia dracunculus L.(Asteraceae ، روی حشرات کامل سفیدبالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum Westwood) Hemiptera:Aleyrodidae) در شرایط گلخانه ای

جهت کنترل سفید بالک گلخانه Trialeurodes vaporariorum Westwood در گلخانه ها، اسانس های گیاهی به عنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی مورد توجه قرار گرفته اند.

بنابراین در این تحقیق اثر حشره کشی اسانس گیاه ترخون Artemisia .dracunculus L روی سفید بالک گلخانه مورد بررسی قرار گرفت.

اسانس این گیاه با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایشات زیست سنجی در شرایط دمایی ۲± ۲۷ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد با دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی انجام شد این تحقیق در قالب طرح کاملا تصادفی با ۶ تیمار (۵ غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد) انجام شد.

هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل ۲۰ حشره بالغ بود. نتایج حاکی از آن است که اسانس مزبور کشندگی معنی داری را پس از ۲۴ ساعت اسانس دهی روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه نشان می دهد.

مقدار LC۵۰ اسانس گیاه ترخون روی سفید بالک گلخانه معادل 69/0 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. نتایج نشان داد که با

افزایش غلظت، میزان مرگ و میر نیز افزایش پیدا کرده است. با توجه به خاصیت حشره کشی اسانس مزبور روی سفید بالک گلخانه، کاربرد این اسانس به عنوان یک حشره کش کم خطر و یا به عنوان پیش ماده برای ساخت حشره کش های جدید جهت کنترل آفات گلخانه ای توصیه می شود.

اثر دوره غرقاب بر خصوصیات جوانه زنی بذر علف هرز جغجغه otspsorp atfarf

جغجغه یا کهورک گیاهی است چند ساله، بوته ای، که با بذر تکثیر می یابد. منظور بررسی تاثیر دوره غرقاب برخصوصیات جوانه زنی ) درصد جوانه زنی، طول ریشه چه طول ساقه چه و وزن ترگیاهچه ) علف هرزکهورک، آزمایشی در سال ۱۳۹۰ در آزمایشگاه علف هرز دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد.

برای این آزمایش ۱۵ عدد بذر در پتری دیش هایی با قطر ۹ سانتی متر که حاوی کاغذ صافی واتمن بودند، قرار گرفت روی بذور موجود در هر پتری به میزان ۷۰ درصد عمق پتری ، آب مقطر ریخته شد.

غرقاب به مدت (۶ و ۱۲) روز اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد درصد جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن تر گیاهچه تحت شرایط ۶ روز غرقاب نسبت به شاهد کاهش پیدا کرد. تحت شرایط ۲۱ روز غرقاب نیز جوانه زنی متوقف شد.

اثر کشندگی اسانس کاکوتیZiziphora tenuir بر شپشه آرد Tribolium confusum

در سال های اخیر اسانس های گیاهی به عنوان عوامل کنترل کننده آفات با خواص دورکنندگی، ضد تغذیه ای وحشره کشی مورد توجه قرار گرفته اند، اسانس های گیاهی فرار هستند و می توانند به صورت تدخینی برای کنترل آفات انباری به کار روند.

در این تحقیق اثر اسانس گیاه کاکوتی ziphora tenuir روی حشرات کامل آفت انباری شیشه آرد Tribolium confitsun در شرایط دمایی ۶۵-۵ درصد و در تاریکی برسی شد.

اسانس گیری با استفاده از روش تقطیر با آب انجام شد. در آزمایش سمیت تنفسی از حشرات کامل ۱ تا ۷ روزه استفاده شد و تلفات در فواصل زمانی، ۳ ، ۶، ۹، ۱۲ و ۲۴ ساعت بعد از اسانس دهی در ۵ غلظت اسانس بین ۵۰ تا ۲۵۰ میکرولیتر بر لیتر هوا تعیین گردید .

تلفات با افزایش غلظت اسانس از ۵۰ به ۲۵۰ میکرولیتر بر لیتر هوا و زمان اسانس دهی از ۳ تا ۲۴ ساعت، افزایش معنی دار یافت.

اسانس کاکوتی در بالاترین غلظت (۲۵۰ میکرولیتر بر لیتر هوا) باعث ۱۰۰ درصد مرگ ومیر حشرات کامل شپشه آرد پس از ۲۴ ساعت شد.

ارزیابی مقاومت ارقام لوبیا نسبت به دو جدایه BYMV و حذف ویروس در گیاهان آلوده با حرارت درمانی

ویروس موزاییک زرد لوبيا (BYMV) در خانواده Polyvirdae و جنس Potyvirus قرار دارد و در میان ویروس های گزارش شده از روی باقلا، یکی از مهم ترین و اقتصادی ترین بیماری های ویروسی است.

در این پژوهش واکنش ۱۳ رقم لوبیای رایج در ایران نسبت به دو جدایه ویروس موزاییک زرد لوبیا جدا شده از مزارع باقلای شهرستان های دزفول و جیرفت با نام های D۱ و J12 مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج به دست آمده بیانگر آلودگی تمام ارقام مورد بررسی در این پژوهش با هر دو جدایه بود و لکه های موضعی کلروتیک و نکروتیک، علایم بدشکلی، کوتولگی و موزاییک بر روی بوته های آلوده مشاهده شد.

در آزمایشی دیگر، تیمار بوته های باقلای آلوده و دارای علایم ویروسی در دمای بالای ۵۰ درجه سلسیوس به مدت ۲۰ دقیقه بدون تاثیر بر روی بافت گیاه، باعث ناپدید شدن علایم و حذف ویروس BYMV در گیاه باقلا شد.

استفاده از شبدر برسیم در کشت دوم راهکاری جهت افزایش تولید و در قالب کشاورزی ارگانیک

به منظور استفاده از گیاه شبدر برسیم در کشت دوم، این تحقیق طی دو سال در منطقه شهر کرد انجام شد.

برای این منظور روند تولید علوفه شبدر برسیم در سه تاریخ کاشت ۱۵، ۲۵ تیرماه و ۴ مرداد ماه به همراه سه میزان بذر شبدر برسیم شامل ۲۰ و ۲۵ و ۳۰ کیلوگرم در هکتار در قالب طرح اسپلیت پلات مورد ارزیابی قرار گرفت روش کاشت بعد از برداشت کلزا به روش عدم عملیات آماده سازی زمین و عدم کاربرد کودهای شیمیایی و سموم علف کش در زمان کاشت بود.

بعد از سبز شدن و در طول دوره رشد محصول از کاربرد سموم اجتناب شد و در نهایت در هر تیمار عملکرد علوفه تر، خشک، تعداد ساقه، ارتفاع بوته و کارایی تولید در تناوب محاسبه شد.

نتایج دو ساله بیانگر آن بود که بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک و کارایی تولید از تاریخ کاشت اول به ترتیب ۱۹۲۶۹ و ۴۷۷۸ کیلوگرم در هکتار و18/7 کیلو گرم در هکتار در روز حاصل شد.

بین مقادیر بذر از نظر تولید علوفه خشک تفاوت معنی داری مشاهده نشد هر چند که در مقدار بذر ۳ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد علوفه خشک به دست آمد.

بررسی اثر روش های غیرشیمیایی مدیریت بر تراکم و زیست توده علف های هرز در زیره سبز

اعمال خاکورزی در شب به عنوان راهکاری برای کاهش جوانه زنی و سبز شدن علفهای هرز در نظامهای کشاورزی ارگانیک معرفی شده است.

به منظور بررسی تراکم و زیست توده علف های هرز زیره سبز تحت تأثیر روش های غیرشیمیایی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد.

تیمارها شامل شخم -در شب، بستر کاذب، سه گیاه پوششی ماشک گل خوشه ای، خلر و شنبلیله، بقایای گیاهی سیر، آفتابگردان و جو و شاهد بودند.

نمونه برداری از علفهای هرز در زمان کاشت انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین دامنه تراکم نسبی علفهای هرز با65/4 – 0/50 درصد برای کیسه کشیش و کمترین میزان با 35/15 – 12/1 درصد برای شاهتره مشاهده شد.

اثر تیمارهای مختلف غیر شیمیایی بر تراکم و وزن خشک علفهای هرز باریک برگ و پهن برگ معنی دار (0/01<P) کمترین و بیشترین تراکم علفهای هرز پهن برگ به ترتیب برای تیمار شخم در شب و شاهد (به ترتیب با صفر و ۲۳۶ گونه در متر مربع) مشاهده شد؛ در حالیکه برای گونه های هرز باریک برگ (به ترتیب با ۸ و ۱۲۰ گونه در متر مربع) مربوط به تیمار بستر کاذب و شاهد بود.

بررسی اثر کودهای آلی و زیستی بر عملکرد زعفران زراعی Crocus sativus L

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی آزمایشی به قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد.

عوامل مورد بررسی شامل کود ورمی کمپوست در ۲ سطح شاهد (بدون کاربرد) و کاربرد ۱۰ تن در هکتار کود ورمی کمپوست و عامل دوم کاربرد کود زیستی حاوی باکتری های محرک رشد پسودوموناس و باسیلوس Plant Growth Promoting Rhizobacteria در ۲ سطح شاهد (بدون تلقيح) و تلقیح با باکتری تعداد گل تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت.

عملکرد ماده خشک کلاله با مصرف کودهای آلی و زیستی به طور معنی داری افزایش یافت. بالاترین عملکرد در تیمار مصرف کود ورمی کمپوست حاصل شد.

مصرف کود زیستی بر کلروفیل و تأثیر معنی داری داشت و با مصرف این کود، کلروفیل a و b برگ به طور معنی داری افزایش یافت. به طور کلی کوهای آلی با اثر بر عملکرد کلاله زعفران و کودهای زیستی با اثر بر رنگیزه های فتوسنتزی باعث بهبود رشد و عملکرد زعفران شدند.

بررسی اثر گیاهان پوششی بر زیست توده علف های هرز باریک برگ و پهن برگ

امروزه توسعه مجدد روش های غیر شیمیایی مدیریت علف های هرز اجتناب پذیر می باشد که یکی از این روش ها استفاده از گیاهان پوششی است.

به منظور بررسی تأثیر کشت گیاهان پوششی بر زیست توده علف های هرز باریک برگ و پهن برگ، در بهار سال ۱۳۹۱ آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد.

تیمارهای این آزمایش شامل فاکتور اول گیاهان پوششی چاودار، ماشک گل خوشه ای، شبدر برسیم ، خلر و شاهد(بدون گیاه پوششی) و فاکتور دوم نحوه مدیریت مالچ که شامل سه حالت مالچ زنده، کف بر، و سرزنی از ارتفاع ۳۰-۲۰ سانتی متری گیاه پوششی بودند و این گیاهان پوششی در بین ردیف های ذرت رقم ksc۴۰۰ کشت شدند.

نتایج نشان داد که بیشترین کاهش زیست توده علف های هرز به ترتیب در تیمار چاودار، ماشک، خلر و شبدر بود.

به طور کلی این پژوهش نشان داد که گیاهان پوششی همراه با مدیریت مناسب می تواند جایگزین مطلوبی برای روش های متداول در کنترل علف های هرز باشد که در نهایت موجب افزایش بهره وری نهاده ها و رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار و ارگانیک خواهد شد.

بررسی اثر مقادیر مختلف عصاره آبی اندام های هوایی علف هرز اویار سلام بذری Cyperus diformis بر جوانه زنی و فیزیولوژی گیاهچه ذرت

این تحقیق با هدف بررسی اثر اللوپاتیک عصاره آبی اندام هوایی گیاه اویار سلام بذری Cyperus بر جوانه زنی، فعالیت آنزیم های آلفا آمیلاز و آنتی اکسیدانت، درصد اسید

چرب و غلظت مالون دی آلدهید در گیاهچه ذرت در قالب طرح کاملا تصادفی با۵ تکرار در دانشکده کشاورزی آزاد اسلامی واحد شوشتر انجام شد و ۴ تیمار آزمایش شامل عصاره ۱، ۲۰، ۴۰، ۶۰ درصد اویار سلام در مرحله جوانه زنی ذرت بود.

نتایج نشان داد که افزایش غلظت عصاره اویار سلام بطور معنی داری سبب کاهش درصد جوانه زنی، فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز و افزایش درصد اسید چرب، غلظت مالون دی آلدهید، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت (کاتالاز و پراکسیداز) نسبت به شاهد در گیاهچه ذرت شد.

بررسی اثر و خواص طبی و درمانی درخت مسواک Salvadora persica با استناد بر ترکیبات شیمیایی و ارگانیک موجود در آن

بیش از یک هزار سال است که مسلمانان به دستور طب اسلامی با چوب خوشبوی اراک، مسواک می کنند.

چوب مسواک، حاوی تری متیل آمین و آلكالوئیدی به نام سالوادورین است که اثر تحریک ملایمی بر روی لثه ها دارد و مقادیر زیادی از کلرورها به خصوص کلروسدیم، فلوئور، سیلیکا، گوگرد، رزین، ویتامین ث و مقادیر کمتری تانن فلاونوئید و بتاسیتوسترول آن نقش موثری در جلوگیری از پوسیدگی دندان دارد.

بررسی ها نشان داده تری متیل آمین به عدم تجمع ذرات مواد غذایی بین دندان ها کمک می کند. کلرورها، نقش ضدعفونی ملایم دارند و موقعیت فلوئور نیز واضح است.

سیلیکا در سفیدتر کردن دندان های نقش اساسی دارد. سولفور نیز ضدمیکروب است و ویتامین ث به طور وسیعی در درمان عفونت های دهان و خونریزی مصرف دارد.

بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره های گل آذین گیاه Leucanthemum vulgareبر علف هرز تاج خروس Amaranthus Flexus

Leucanthemum vulgare گیاهی چند ساله، از خانواده آفتابگردان asteraceae است این گیاه جزء مهم ترین گونه های مهاجم جهان دسته بندی می شود که قادر به تغییر جوامع گیاهی است.

طی این پژوهش اثرات آللوپاتیک عصاره آن – هگزانی و دی کلرومتانی گل آذین های این گیاه بر میزان جوانه زنی، رشد ساقه چه و ریشه چه، تاج خروس مورد مطالعه قرار گرفت .

به طوری که حتی در غلظت یک هزارم میلی گرم بر میلی لیتر نیز نسبت به شاهد عصاره ها روی جوانه زنی، رشد ریشه چه و ساقه چه آن اثر مهاری دارند.

بررسی اثرات گیاهان لگومینوز بر روی میزان ماده آلی و برخی پارامترهای رطوبت خاک

به منظور بررسی اثرات چند نوع لگوم به عنوان کود سبز بر روی برخی خصوصیات خاک، آزمایشی در سال زراعی ۱۳۹۱ به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با۶ تیمار و ۴ تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد.

تیمارها شامل شبدر برسیم Trifolium alexandriu L ، ماشک گل خوشه ای Vicia .villosa L، ماشک مراغه Vicia dasycarpa و خللر Lathyrus sativus به عنوان کود سبز بودند.

صفات میزان ماده الى، جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت حجمی خاک اندازه گیری شدند نتایج نشان داد بین تیمار شاهد (نکاشت لگوم با لگوم های کود سبز) از لحاظ ماده الی، جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت حجمی اختلافی معنی داری وجود داشت.

بیشترین میزان ماده آلی خاک در تیمار خلر و کمترین میزان ماده الی به تیمار شاهد تعلق داشت. کاشت لگوم ها باعث کاهش وزن مخصوص ظاهری وافزایش تخلخل شد، به طوری که بشیترین تراکم جرم مخصوص

ظاهری خاک مربوط به تیمار شاهد و کمترین تراکم جرم مخصوص ظاهری خاک به ماشک گل خوشه ای تعلق داشت.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که استفاده از لگوم ها به عنوان کود سبز علاوه بر افزایش ماده آلی برخی صفات رطوبتی خاک را نیز بهبود می بخشد.

بررسی پارامترهای رشد ریحان (ocimus basilicum L) تحت تأثیر کودهای بیولوژیک در شرایط کشت ارگانیک

ریحان (Ocimum basilicum L) گیاهی متعلق به تیره نعناع است که به عنوان گیاه دارویی، ادویه ای و به صورت سبزی تازه مورد استفاده قرار می گیرد.

امروزه مصرف نهاده های شیمیایی در اراضی کشاورزی موجب معضلات زیست محیطی زیادی از جمله آلودگی منابع آب، خاک و کاهش میزان حاصلخیزی خاک ها گردیده است.

استفاده از منابع بیولوژیک به جای منابع شیمیایی، نقش مهمی در باروری و حفظ فعالیت بیولوژیک خاک، افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و سلامت اکوسیستم دارد.

بدین منظور آزمایشی در بهار و تابستان ۱۳۹۱ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد کرج واقع در ماهدشت انجام گرفت. ازمایش مزرعه ای به صورت فاکتوریل با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار مطابق شرایط کشت ارگانیک اجرا گردید.

فاکتورهای آزمایش شاملورمی کمپوست و قارچ مایکوریزا(Glomus intraradices) وباکتری ازتوباکتر (aztobacter chrocooccuum) بودند که هر کدام در دو سطح مصرف و عدم اعمال شدند.